Jerzy Ilkosz Livres

Als Architekt und Lehrer an der Breslauer Akademie für Kunst und Kunstgewerbe gehörte Adolf Rading (1888–1957) zu den Protagonisten des Neuen Bauens in der Weimarer Republik. Seine Projekte, seine Schriften und sein kulturpolitisches Engagement inspirierten Schüler und Kollegen. In der Werkbundsiedlung in Stuttgart 1927 war Adolf Rading mit einem Musterhaus vertreten. Die Werkbundausstellung Wohnung und Werkraum (WuWA), mit der sich Breslau 1929 als moderne Großstadt profilierte, ging auf seine Initiative zurück. Mit dem vom Bauhaus nach Breslau gewechselten Oskar Schlemmer schuf er in Zwenkau eines der eindrucksvollsten Wohnhäuser der Moderne. Die Emigration 1933 ohne Rückkehr nach Deutschland und die Teilung Europas nach 1945, die Radings Wirkungsort Breslau aus dem Blick geraten ließ, erschwerten lange die Rezeption seines Werkes. Die Autor*innen zeichnen die Karriere des Architekten und seine Netzwerke nach und verfolgen seine Wege im Exil in Haifa und London. Kommentierte Quellentexte erschließen Radings theoretische Ansätze. Die Publikation steht im Kontext aktueller Initiativen zum Erhalt zweier Großbauten des Architekten im heutigen Wrocław.

Breslau/Wroclaw, Europäische Kulturhauptstadt des Jahres 2016, war in den ersten Jahrzehnten des 20. Jahrhunderts ein Zentrum der Architekturmoderne, das heutige Besucher fasziniert. In den damals entstandenen Bauten und Entwürfen spiegelt sich die von raschem Wandel und vielfältigen Einflusssträngen geprägte Architekturgeschichte jener Jahre wider. Bedeutende Architekten waren über längere Zeit oder an einzelnen Projekten in Breslau tätig, unter ihnen Max Berg, Hans Poelzig, Ernst May, Erich Mendelsohn oder Hans Scharoun. Die Personenkonstellationen vor Ort ließen eine Kulturszene mit Innovationspotential und internationaler Resonanz entstehen - die damals an der Peripherie des Deutschen Reiches liegende Hauptstadt Schlesiens war alles andere als provinziell. 1933 verließen viele Kulturschaffende die Stadt, einige wählten den Weg ins Exil. Zur Neugestaltung der Gauhauptstadt Breslau entwickelte Werner March in Hitlers Auftrag gigantomanische Pläne, deren Realisierung einen großflächigen Abriss historische Bausubstanz bedeutet hätte. Andererseits zeichnen sich personelle und ideelle Kontinuitäten zwischen Weimarer Republik und NS-Zeit ab, die hier erstmals den Blick genommen werden.

Wersja angielska książki, która towarzyszyła wystawie zorganizowanej w 2005 roku przez Muzeum Architektury we Wrocławiu, przedstawia historię kształtowania Terenów Wystawowych na Szczytnikach oraz genezę powstania Hali Stulecia - przełomowego dla historii architektury XX wieku dzieła Maxa Berga, jedynego wrocławskiego obiektu wpisanego na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Hala Stulecia od momentu powstania uznana za jeden z najbardziej znaczących symboli miasta i wyjątkowy przykład architektury modernistycznej. Decyzja o budowie Hali Stulecia zapadła w czerwcu 1911 roku. Jej otwarcie, na które przybył następca tronu cesarskiego, odbyło się 20 maja 1913 roku. Trudno przecenić wrażenie, jakie Hala Stulecia, uznana przez wielu badaczy za kamień milowy w historii architektury najnowszej, wywarła na współczesnych jej odbiorców. Teoretycy i krytycy architektury zwracali uwagę na rozpiętość kopuły Hali, większą od skali wszystkich powstałych wcześniej kopuł budowli historycznych (Panteon, Hagia Sophia czy Bazylika św. Piotra), podkreślali odkrywczość konstrukcji i rewolucyjne zastosowanie nowych materiałów.

Książka, która towarzyszyła wystawie zorganizowanej w 2005 roku przez Muzeum Architektury we Wrocławiu, przedstawia historię kształtowania Terenów Wystawowych na Szczytnikach oraz genezę powstania Hali Stulecia - przełomowego dla historii architektury XX wieku dzieła Maxa Berga, jedynego wrocławskiego obiektu wpisanego na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Hala Stulecia od momentu powstania uznana za jeden z najbardziej znaczących symboli miasta i wyjątkowy przykład architektury modernistycznej. Decyzja o budowie Hali Stulecia zapadła w czerwcu 1911 roku. Jej otwarcie, na które przybył następca tronu cesarskiego, odbyło się 20 maja 1913 roku. Trudno przecenić wrażenie, jakie Hala Stulecia, uznana przez wielu badaczy za kamień milowy w historii architektury najnowszej, wywarła na współczesnych jej odbiorców. Teoretycy i krytycy architektury zwracali uwagę na rozpiętość kopuły Hali, większą od skali wszystkich powstałych wcześniej kopuł budowli historycznych (Panteon, Hagia Sophia czy Bazylika św. Piotra), podkreślali odkrywczość konstrukcji i rewolucyjne zastosowanie nowych materiałów.

Aufgrund ihrer Ästhetik und ihrer Aufsehen erregenden Konstruktion wurde die Breslauer Jahrhunderthalle bereits kurz nach ihrer Entstehung zum städtischen Wahrzeichen und zur Ikone der Moderne. Ilkosz´ 2005 in polnischer Sprache erschienener Band ist die erste Monographie, die den Bau im Gesamtkontext von Bergs Schaffen und vor dem Hintergrund der zeitgenössischen Architektur untersucht. Die Halle entstand im Rahmen der Jahrhundertausstellung, die 1913 anlässlich der Zentenarfeier der Befreiungskriege stattfand. Im Mittelpunkt des Buches steht die Genese der Jahrhunderthalle, weitere Abschnitte behandeln die Geschichte des Ausstellungsgeländes in der Zwischenkriegszeit sowie in den Jahrzehnten nach 1945 bis in die Gegenwart.