Trudno wyobrazić sobie, jak innym krajem byłaby RFN bez Heinricha Blla. Klasyk
literatury niemieckiej, wśród dzisiejszej publiczności bardziej znany niż
czytany jak wielu innych pisarzy XX wieku, przywoływany jest jako sprawdzony
literacki kronikarz bońskiej Republiki Federalnej, człowiek wielkiej
uczciwości, zaangażowany towarzysz czasów kształtowania się nowoczesnego
społeczeństwa niemieckiego. Po jego śmierci w 1985 roku nie ma już w Niemczech
autorytetu o takim autentyzmie, charyzmie i międzynarodowym wpływie.
W prezentowanej publikacji autor analizuje trzy różne poziomy polsko-
niemieckich relacji, które wytyczyły kierunek współczesnych stosunków między
tymi narodami. Punktem wyjścia jest każdorazowo szeroko rozumiana sfera
kultury, w której dokonywały się przewartościowania wzajemnego postrzegania.
Przeżycie tragedii drugiej wojny światowej zdeterminowało obraz sąsiadów-
okupantów u najstarszego pokolenia polskich intelektualistów znających Niemcy,
którego reprezentantami są Andrzej Bobkowski, Maria Dąbrowska, Henryk
Elzenberg, Ludwik Hirszfeld, Edmund Osmańczyk, Hugo Steinhaus, Jerzy
Stempowski czy Kazimierz Wyka. W kolejnych dziesięcioleciach aktywność takich
pośredników jak Marion Dönhoff, Karl Dedecius czy Günter Grass doprowadziła
Niemców do uświadomienia sobie konieczności zbliżenia i zrozumienia
wschodniego sąsiada. Na tym mogli oprzeć się współcześni pośrednicy z Polski i
Niemiec, prowadząc dialog, którego osobisty wymiar ukazuje autor na
przykładzie własnej socjalizacji naukowej i działalności publicznej.
Mit dieser umfassenden Erschließung der wechselvollen polnischen Rezeption von Günter Grass demonstriert Leszek Zylinski einmal mehr, welch großen Gewinn die Inlandsgermanistik von einer lebendigen, kulturwissenschaftlich orientierten internationalen Forschung erfahren kann. Der deutsche Blick auf Günter Grass erfährt durch diese Studie eine notwendige und gehaltvolle Ergänzung.
