. Stanisław Beres Livres

Tadeusz Konwicki est un écrivain controversé dans la littérature polonaise contemporaine. Ayant combattu - par les armes - l’occupant nazi, puis soviétique, il chantera les louanges du système stalinien, avant de devenir la bête noire littéraire de l’ex-régime communiste. Aussi la gageure était-elle grande d’entreprendre des entretiens avec un tel personnage. Ceux-ci ont été réalisés en 1984. Conçus à l’origine dans un but d’archivage, ils ont très vite donné matière à un ouvrage structuré et méticuleux, riche des confidences mais aussi des doutes et des contradictions de Konwicki. Par ses questions passionnées et perfectionnistes, parfois hautement risquées, Bereś suscite l’évocation du parcours personnel, politique, littéraire et artistique d’un auteur qui s’est aussi forgé de belles lettres de noblesse dans le domaine de la mise en scène cinématographique. Ces entretiens sont menés sans complaisance aucune. Le ton en est souvent virulent, chargé de dynamite, Konwicki se voyant poussé dans ses derniers retranchements. Mais l’esprit de dialogue et d’entente, de jeu aussi, triomphe : véritable maïeutique de l’échange constructif. Des entretiens à lire comme le prolongement d’une œuvre déjà imposante, sur laquelle ils apporteront maint éclairage.

Książka będąca połączeniem albumu z grafikami z wywiadem rzeką, który przeprowadził prof. Stanisław Bereś, literaturoznawca, z ich autorem Przemysławem Tyszkiewiczem – wrocławskim artystą i profesorem na ASP. Rozmowy, jak pisze prof. Bereś, były podyktowane zwykłą ludzką ciekawością, która oznacza różne rzeczy – potrzebę dialogu na temat prac Tyszkiewicza, dążenie do stworzenia ich opisu, odtworzenie genezy (zarówno warsztatowej, jak i światopoglądowej), ustalenie plastycznych kontekstów i rozsupłanie nici łączących je z wielowiekową tradycją miedziorytnictwa. Zderzenie ze sobą dwóch różnych umysłów, a zatem światopoglądów, obszarów wiedzy, doświadczeń życiowych i temperamentów stworzyło szansą na inne – nie tylko warsztatowo- formalne – spojrzenie na sztukę, otwierając mniej oczywiste konteksty filozoficzne, psychologiczne, socjologiczne, a przede wszystkim artystyczne. A być może przy okazji dotknęło również sfery, której domeną są niepewność siebie, lęk i ból, bo one też przynależą do istoty sztuki. Jest to bowiem twórczość, która na takie dywagacje pozwala, gdyż jest głęboka, nasycona pytaniami o sens bytu, o miejsce człowieka w przyrodzie, o cel wysiłków artysty i jego odpowiedzialność etyczną za odbiorcę.