Karol Jakubowicz Livres

V Nové ekologii médií, která je jednou z jeho posledních knih, Karol Jakubowicz, politolog a po více než tři desetiletí vůdčí osobnost středoevropského výzkumu médií, shrnuje stále složitější strukturu krajiny médií v Evropě, včetně vlivu, který média mají (nebo nemají) na demokratizaci společnosti. Nesází na technologické utopie, i když digitalizace transformuje stávající média, namísto toho ukazuje, že lidé a společnost nakonec rozhodnou, jakou podobu média budou mít. Stejně jako ve svých dalších publikacích Jakubowicz nabízí také zde řadu definic, analýz, diskuzí a závěrů. Čtenáři najdou v této knize vynikající přehled o tom, odkud média pocházejí, a důkladně argumentované možnosti, kam kráčí.

Kniha polského politologa a mediologa Karola Jakubowicze (1941–2013) je jeho posledním knižním dílem (vydána v r. 2013 ve Varšavě), které svým způsobem shrnuje jeho celoživotní profesní i osobní zaměření na vztah médií a společnosti. První tři kapitoly sledují dynamiku vývoje demokracie, hlavní projevy krize demokracie, příčiny dekompozice jejího rámce v kontextu globalizace, neoliberalismu, nacionalismu a populismu. Krizi médií popisuje ve vybraných aspektech, zejména komodifikace, tabloidizace a mediokracie ve čtvrté kapitole. Pátá a šestá kapitola se věnuje demokratizaci médií a médiím veřejné služby, jejichž zastáncem i kritikem byl jak ve svém teoretickém díle, tak i ve veřejném působení na úrovni Polska, EU i UNESCA. V závěrečných kapitolách (sedmá kapitola a závěr) téma médií a demokracie promýšlí autor ještě jednou, tentokrát v kontextu nových technologií v médiích i nových podob demokracie.

Amerykański medioznawca James Carey uważa, że „gdzie nie ma dziennikarstwa, nie ma też demokracji, ale jednocześnie, gdzie nie ma demokracji, nie ma też dziennikarstwa. Dziennikarstwo i demokracja to dwie nazwy na to samo”. (…) Demokratyczne media potrzebują demokratycznego państwa i vice versa. Dlatego Carey uważa, że dziennikarze mogą być niezależni czy też bezstronni w każdej innej sprawie, ale nie mogą być obojętni na kwestię demokracji, bowiem stanowi ona fundament ich własnej pracy. Bez instytucji demokratycznych, powiada Carey, dziennikarze stają się propagandzistami bądź dostarczycielami rozrywki. Jest to pogląd słuszny, ale bardzo uproszczony i nazbyt oderwany od rzeczywistości. Coraz większą popularność zyskuje opinia, że w dzisiejszym swoim kształcie media i dziennikarze szkodzą demokracji, zamiast ją umacniać. Jak stwierdziło Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy, „Media nazbyt często są przede wszystkim przedsiębiorstwami rynkowymi, a nadając priorytet interesom gospodarczym, przed służbą obywatelom i demokracji, nieuchronnie przyczyniają się do zakłócania demokracji”.