Jerzy Giedroyć Livres

Na podstawie tej korespondencji można z dużą skrupulatnością zrekonstruować strategię, jaką Giedroyc stosował w swoich politycznych grach z władzami komunistycznymi w kraju dla poszerzenia swobód kulturalnych w Polsce w latach 60. XX stulecia. Witold Jedlicki, socjolog, uczeń Stanisława Ossowskiego, przebywał od 1962 r. w Izraelu i w Stanach Zjednoczonych. Dla Giedroycia był ważnym źródłem informacji o sytuacji w PRL, jego analizy i interpretacje Redaktor wykorzystywał w próbach oddziaływania na środowiska rewizjonistyczne w kraju.

Obfita korespondencja redaktora paryskiej Kultury Jerzego Giedroycia z Wacławem A. Zbyszewskim (19031985), jednym z najwybitniejszych umysłów powojennej emigracji, doskonałym publicystą i świetnym radiowcem, to lektura fascynująca i pouczająca. Zbyszewski z całą szczerością dzieli się z przyjacielem swymi troskami bezdomnego emigranta, zmuszonego do ciągłej walki o byt, krytycznymi i często bezwzględnymi sądami o rodakach, ale też przenikliwymi analizami procesów społecznych i politycznych. Niektóre jego uwagi i przemyślenia dotyczące polskich losów okazują się zdumiewająco trafne i wciąż aktualne.

Dwie legendarne postaci XX wieku i ich nigdy dotąd niepublikowane listy. Niezwykła, obejmująca ponad 50 lat, korespondencja Gustawa Herlinga- Grudzińskiego i Jerzego Giedroycia wreszcie w postaci książkowej. Pasjonująca opowieść o polskiej kulturze i współczesnej historii z dwiema wielkimi osobowościami na pierwszym planie i plejadą barwnych postaci drugoplanowych. Zakończenie roku Gustawa Herlinga-Grudzińskiego zwieńczone jest premierą drugiego tomu jego korespondencji z Jerzym Giedroyciem relacji intymnej choć zdystansowanej, pełnej szczegółów z prywatnego życia polskiej elity intelektualnej czasów PRL-u. Herbert, Mrożek, Brodski, Miłosz, Kołakowski, Tyrmand, Czapski, Słonimski, Stomma W Korespondencji Herlinga-Grudzińskiego z Giedroyciem przewijają się najważniejsze dla polskiej kultury i polityki XX wieku nazwiska. Perspektywa emigracji, ale też ograniczeń nakładanych przez cenzurę daje obraz nieustannej walki o wolność i podtrzymanie narodowego dziedzictwa. Pomimo że nigdy nie zrezygnowali z oficjalnej formy listów, w ich korespondencji odnaleźć można głębokie zaufanie i zażyłość. Relacja pisarza i wydawcy polegała również na wymianie informacji oraz poglądów na temat najważniejszych wydarzeń z historii świata, Europy, ale przede wszystkim Polski: październik 1956, marzec 1968, grudzień 1970, wybór papieża Polaka, rodzenie się Solidarności, stan wojenny, zabójstwo ks. Jerzego Popiełuszki, upadek komunizmu, wreszcie pierwsze lata transformacji ustrojowej, kiedy światopoglądowe różnice ostatecznie doprowadziły do zerwania wieloletniej i wydawało się niezniszczalnej przyjaźni. W jej dramatycznym zakończeniu możemy uczestniczyć niemal na żywo na kartach ostatnich listów, tak jak wcześniej śledzimy narodziny, kształtowanie się i zacieśnianie tej niezwykłej więzi. Pozycja obowiązkowa dla tych, którzy chcieliby poznać życie polskiej elity intelektualnej lat 60. i 70. od podszewki!

Dwie legendarne postaci XX wieku i ich nigdy dotąd niepublikowane listy. Niezwykła, obejmująca ponad 50 lat, korespondencja Gustawa Herlinga- Grudzińskiego i Jerzego Giedroycia wreszcie w postaci książkowej. Pasjonująca opowieść o polskiej kulturze i współczesnej historii z dwiema wielkimi osobowościami na pierwszym planie i plejadą barwnych postaci drugoplanowych. Gustaw Herling-Grudziński i Jerzy Giedroyć, wybitny pisarz i znakomity wydawca. Wielkie osobowości, wpływowi intelektualiści, żołnierze, dyplomaci, politycy, krytycy, eseiści, bez których nie można zrozumieć polskiej historii w XX wieku. Ich korespondencja obejmuje lata 19441996. Listy były dla Herlinga-Grudzińskiego i Giedroycia ważnym rytuałem pisali do siebie kilka razy w miesiącu, a gdy w ich życie wtargnęła technologia w postaci faksu, przekazywali sobie informacje kilkanaście razy, czasem w ciągu jednego dnia. Ta wymiana informacji i myśli stała się ważną częścią ich życia, poruszali nie tylko sprawy zawodowe, ale i prywatne, dzielili się radościami i kłopotami rodzinnymi, relacjonowali ciekawostki z życia towarzyskiego, omawiali bieżące wydarzenia, emocjonująco spierali się w kwestiach światopoglądowych. Gdy jeden w swych wywodach zapędzał się zbyt daleko, drugi hamował i studził zapał, świetnie się uzupełniali. Pisali do siebie dużo i szczerze. Korespondencja Herlinga-Grudzińskiego i Giedroycia dotyczy najważniejszych wydarzeń z historii świata, Europy, ale przede wszystkim Polski: październik 1956, marzec 1968, grudzień 1970, wybór papieża Polaka, rodzenie się Solidarności, stan wojenny, zabójstwo ks. Jerzego Popiełuszki, upadek komunizmu, wreszcie pierwsze lata transformacji ustrojowej, kiedy światopoglądowe różnice ostatecznie doprowadziły do zerwania wieloletniej i wydawało się niezniszczalnej przyjaźni. W jej dramatycznym zakończeniu możemy uczestniczyć niemal na żywo na kartach ostatnich listów, tak jak wcześniej śledzimy narodziny, kształtowanie się i zacieśnianie tej niezwykłej więzi. To także podróż dotycząca istotnych wydarzeń kulturalnych, jak budzące emocje obu autorów literackie Noble, łącznie z tym najważniejszym, dla Czesława Miłosza. Autorzy nie stronią od krytycznych uwag na temat swoich koleżanek i kolegów po piórze ani od towarzyskich opowiastek. Mowa jest o postaciach ze sceny politycznej i z kręgu kultury: Witold Gombrowicz, Zbigniew Herbert, Marek Hłasko, Jarosław Kaczyński, Aleksander Kwaśniewski, Adam Michnik, Sławomir Mrożek, Agnieszka Osiecka, Jerzy Turowicz, Lech Wałęsa i wiele, wiele innych Korespondencja Gustawa Herlinga-Grudzińskiego i Jerzego Giedroycia ukaże się w trzech wolumenach w ramach krytycznego wydania Dzieł zebranych Herlinga- Grudzińskiego pod redakcją Włodzimierza Boleckiego: wolumen pierwszy obejmuje lata 19441966 wolumen drugi obejmuje lata 19671975 wolumen trzeci obejmuje lata 19761996.

Współpraca Jerzego Giedroycia i Gyrgya Gmriego przyniosła wymierne korzyści dla obu stron Redaktor miał pod ręką eksperta, korespondenta, pośrednika do spraw węgierskich dla Kultury i Zeszytów Historycznych, dzięki czemu tematyka węgierska była obecna na łamach paryskich czasopism przez dekady. Węgierski polonista literaturoznawca uzyskał w ten sposób forum, możność przekazu swych myśli w jednym z najważniejszych periodyków polskiej emigracji, gdzie reprezentował węgierski punkt widzenia,co z kolei przyniosło mu w kręgach polskiego uchodźstwa politycznego pewna rozpoznawalność. W dodatku Węgier uzyskał stały i łatwy dostęp do wydawnictw Instytutu Literackiego, przedstawianych, recenzowanych później w węgierskich lub anglosaskich czasopismach, więc i promowanych wśród szerszego kręgu czytelników, co w oczywisty sposób pasowało także i Giedroyciowi. Redaktor zaś był kluczem do innych literatów emigrantów (Gombrowicz, Mrozek, Hłasko), których dzieła Gmri tłumaczył na język węgierski(i w związku z tym prosił ich o prawa autorskie dotyczące przekładów).

Tom jest kontynuacją serii wydawniczej Archiwum ?Kultury? upowszechniającej źr�dłowe badania związane z dziejami paryskiej ?Kultury? oraz Instytutu Literackiego w Maisons-Laffitte.Ta niezwykle żywa i przykuwająca uwagę wymiana osobistych pogląd�w obu korespondent�w jest źr�dłem informacji na temat ewolucji pogląd�w, starć ideowych i klimatu opinii dominujących w niezwykle ważnej części polskiej elity intelektualnej, daje nam możliwość spojrzenia niejako za kulisy wielu kluczowych wydarzeń najnowszej historii

Książka stanowi wyb�r list�w powstałych w czasie pracy Jerzego Giedroycia. Sa one zapisem jego zainteresowań a także bogatym źr�dłem wiedzy o realiach stosunk�w polsko-ukraińskich w latach 1950-1982.

Trzecia część korespondencji Jerzego Giedroycia z Czesławem Miłoszem obejmuje listy z ostatniego ćwierćwiecza ich znajomości aż do śmierci Redaktora i jest świadectwem trudnej przyjaźni dwóch wielkich indywidualności. Jak w poprzednich tomach, znajdujemy tu komentarze i opinie o bieżących wydarzeniach politycznych i literackich, a także rozważania ogólniejsze - na tle wielkich przemian w Polsce i na świecie.

Jerzy Giedroyc miał dwie pasje ? politykę i historię. Nie ulega wątpliwości, że przez ponad p�ł wieku konsekwentnie realizował własną politykę historyczną. Zajmowała Redaktora społeczna funkcja historii oraz związana z nią edukacyjna misja zmierzająca do gruntownej rewizji historycznego imaginarium Polak�w. W najog�lniejszym sensie, dążenie to wyrastało z doświadczeń II Rzeczypospolitej i bolesnej lekcji II wojny światowej. Społeczną funkcję wiedzy o przeszłości Jerzy Giedroyc rozumiał jako krytyczny, wielogłosowy i wolnych od wszelkich temat�w tabu namysł nad przeszłością Polski, jej relacjami z sąsiadami oraz miejscem w Europie. Chciał, aby była to refleksja wolna od wszelkich ?fanatyzm�w narodowych, klasowych, rasowych, religijnych, obyczajowych?.Prezentowany Czytelnikowi tom rozpoczyna serię wydawnictw źr�dłowych przygotowanych w ramach projektu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki Jerzy Giedroyc, historycy i świadkowie historii. W ślad za nim ukażą się dwa kolejne zawierające wyb�r korespondencji Redaktora z badaczami przeszłości oraz jej bohaterami. Niepodobna wykluczyć, że poszczeg�lne woluminy będą uważane za odrębne publikacje.