Przybyszewska Stanisława Livres

Książka zawiera nigdy i nigdzie przedtem niepublikowane opowiadania Stanisławy Przybyszewskiej (1901-1935), od roku 1921 aż do śmierci związanej z Wolnym Miastem Gdańskiem, którego, jak potwierdzają ustalenia biograficzne, niemal w ogóle nie opuszczała, poświęcając się pracy literackiej. Podstawę wydania stanowią rękopisy i powstałe za życia pisarki maszynopisy, przechowywane w Archiwum Polskiej Akademii Nauk. Zbiór ma na celu przywrócenie pamięci o zamieszkałej w międzywojennym, niemieckojęzycznym Gdańsku wybitnej polskojęzycznej pisarce, stanowiąc kontynuację projektu wydania drukiem wszystkich jej niepublikowanych dzieł, w ramach którego ukazały się Cyrograf na własnej skórze i inne opowiadania (2015), Asymptoty (2018) i Twórczość Gerarda Gasztowta (2019)

Twórczość Gerarda Gasztowta to odpowiedź Przybyszewskiej na powieść jej ojca zatytułowaną Krzyk (1917). Utwór opowiada o losach stojącego u progu kariery malarza. Pewnego dnia Gasztowt ratuje niedoszłą samobójczynię. Nieprzeciętna inteligencja nieznajomej fascynuje artystę, który użycza jej na noc swojego mieszkania. Rankiem Tamara znika. Poszukujący jej Gerard błąka się w plątaninie miejskich ulic i zaczyna tracić kontakt z rzeczywistością. Groteska łączy się tu z horrorem, a proza psychologiczna z ekspresjonistyczną. Nie wiadomo, które wydarzenia rozgrywają się naprawdę, a które są jedynie projekcją umysłu bohatera, czy Gasztowt jest chory psychicznie, czy opętany. Przybyszewska podejmuje dialog nie tylko ze swoim ojcem, ale i z całą tradycją młodopolską, wykorzystując w powieści motyw okrucieństwa artysty, opisy sadystycznej seksualności oraz obrazowanie za pomocą halucynacji i alkoholowych wizji.

Niniejsza książka zawiera siedem nigdy i nigdzie przedtem niepublikowanych opowiadań Przybyszewskiej, wydanych z rękopisów i powstałych za życia pisarki maszynopisów zachowanych w Archiwum Polskiej Akademii Nauk. Skrzące się erudycją i niezwykle wnikliwe psychologicznie, poświęcone są zarówno historii, jak i czasom współczesnym pisarce. Wielokrotnie powraca w nich motyw uzdolnionej intelektualnie, ambitnej kobiety, usiłującej znaleźć dla siebie miejsce w międzywojennej rzeczywistości. Osiemdziesiąt lat po swojej śmierci Stanisława Przybyszewska wychodzi z cienia sławnego ojca, przemawiając własnym głosem literackim i dowodząc, jak niesłusznie skazano ją na zapomnienie.

Czterdziestoletnia Lio Lynne walczy z depresją. W imię intelektualnej doskonałości wypiera swoją seksualność i zastanawia się nad naturą platonicznej znajomości z zafascynowanym ceremoniami voodoo Austenem. Wychowany w przemocowej rodzinie Herbert pragnie zdobyć uczucie wyemancypowanej malarki Laury. Zainteresowanie Laury budzi z kolei Harris – zakochany bez wzajemności w Austenie – syn robotnika, na którego relacji z przyjacielem zaważyły wydarzenia z frontu wojny światowej… Nastrój Pasiphaë tworzą monologi wewnętrzne bohaterów uwięzionych w dusznym klimacie Florydy, zatopionych w zmysłowości jazzu i świecie własnych obsesji. Powieść, napisana przez Przybyszewską w roku 1929 i nigdy nie ukończona, ukazuje się drukiem po raz pierwszy.