Stachowicz Jerzy Livres

Niewiele osób wie, że przed drugą wojną światową kwitł w Polsce gatunek literacki, który dziś nazywamy historiami alternatywnymi. Rodzimi literaci stawiali pytanie, co by było gdyby i odnosili je do problemów, którymi żyli; którymi żyła cała wolna Polska. W ogromnej większości była to literatura klasy B. Ułomna formalnie, z nie najlepiej prowadzoną intrygą, czasami po prostu nudna. Przedwojenne historie alternatywne można nazwać fenomenem, czymś w rodzaju literatury pulpowej made in Poland. Duet kulturoznawców - Agnieszka Haska i Jerzy Stachowicz - postanowił przygotować antologię przedwojennych polskich historii alternatywnych. Podzielili oni wybrane teksty z tego zakresu na bloki tematyczne, np. 'Zagrożenie ze wschodu', 'Walka o niepodległośc', 'Polskie aspiracje kolonialne' i opatrzyli je erudycyjnymi wstępami. Każdy ze wstępów traktuje nie tylko o popularności danego zagadnienia wśród ówczesnych literatów, daje też pogląd na kontekst kulturowy, pragnienia i lęki Polaków żyjących w okresie międzywojnia. Książka zaopatrzona jest też w biogramy autorów opowiadań bądź fragmentów powieści, bowiem życiorysy wielu z nich wiążą się niejako z gatunkiem literackim, który uprawiali. Autorzy antologii tam, gdzie tylko można, zachowali oryginalną pisownię i składnię tekstów źródłowych wychodząc z założenia, że będzie to ciekawe poznawczo z punktu widzenia wiedzy o literaturze

Dwudziestolecie międzywojenne to niezwykły okres budowy niepodległej Polski, gwałtownych tarć politycznych, wielkiego kryzysu a zaraz potem szybkiego rozwoju gospodarki, a także emancypacji kobiet. Niekt�re z nich tak bardzo wzięły sobie do serca hasła r�wnouprawnienia, że śmiało wkroczyły na ścieżki do tej pory zarezerwowane dla mężczyzn, wiodące ku najcięższym przestępstwom, najokrutniejszym zbrodniom, bezwzględnym napadom i porwaniom. O mrożących krew w żyłach dokonaniach zbrodniarek z zapałem informowała prasa brukowa; i właśnie przez pryzmat tych pisanych specyficznym językiem, sensacyjnych doniesień autorzy książki pokazują świat zbrodni w stylu retro, w kt�rym gł�wne role odgrywały bezwzględne kobiety. Doskonale udokumentowana, bogato ilustrowana książka wciąga jak najlepsza powieść sensacyjna, r�wnocześnie niosąc ogromny ładunek fascynujących informacji o świecie, kt�rego już nie ma, a do kt�rego wciąż z nostalgią wracamy wspomnieniami.

Dwudziestolecie międzywojenne to nie tylko epoka charlestona, jazzu, neonów, smokingów i dam z chłopięcymi fryzurami. Obok przystojnych lotników, gwiazd kina czy żołnierzy, bohaterami masowej wyobraźni stawali się wówczas także jasnowidze i detektywi. Ci pierwsi nie tylko przepowiadali przyszłość i kontaktowali się z zaświatami - równie chętnie rozwiązywali zagadki kryminalne. Drudzy zaś w swoich śledztwach niejednokrotnie sięgali do seansów spirytystycznych, niekiedy nawet porzucając mundur policjanta, by tropić jeszcze mroczniejsze, duchowe tajemnice. Czytelnicy ówczesnych gazet chętnie i z wypiekami na twarzy śledzili wyczyny zarówno detektywów, jak i jasnowidzów. Książka Haski i Stachowicza jest fascynującą podróżą w czasie do barwnego świata przedwojennej Polski. Opowiada o zapomnianych postaciach tamtych czasów – jasnowidzach, mediumistach, komisarzach i prywatnych detektywach. Dzięki policyjnym archiwom, prasie i wspomnieniom, autorom udało się na nowo odkryć świat komisariatów, gabinetów i salonów z wirującymi stolikami, który tak bardzo fascynował niecałe sto lat temu.

Tematem książki jest zjawisko remediacji przekształcania dzieł filmowych w wyniku ich transpozycji medialnej. Autor bada przemiany towarzyszące procesowi transformacji kina niemego w kino cyfrowe, jego relacje z książką i przenikanie się tych mediów. Korzysta przy tym z narzędzi medioznawczych, filmoznawczych i kulturoznawczych. Swoje analizy przeprowadza na przykładzie dwóch filmów: Mocnego człowieka i Metropolis, przedstawiających drogę tekstu kultury od książki przez film niemy po zdigitalizowane i obecne w sieci dzieło filmowe. Proces ten osadzony jest w szeroko zarysowanej perspektywie antropologicznej i kulturowej. Kategoria remediacji najczęściej używana jest do badania zjawisk kultury współczesnej, ma jednak, zdaniem autora, znacznie większy potencjał. Jednym z podstawowych założeń książki jest poszerzenie zakresu zjawisk, do których odnosi się remediacja, dowiedzenie, że podobne relacje są podstawowymi cechami nie tylko medium cyfrowego, lecz zachodziły również między medium druku i kinem w początkach XX wieku. Centralnym punktem refleksji jest medium kina w początkowym stadium film niemy, który ulegał i ulega przekształceniom, wchodząc w relacje z literaturą i siecią komputerową. Wprowadzenie koncepcji remediacji pozwala wyjść poza niewątpliwe zwłaszcza w polskich badaniach ograniczenia w refleksji nad adaptacją filmową oraz osadza relację powieść film fabularny w szerszym kontekście kulturowym. Umożliwia zastosowanie bardziej uniwersalnych narzędzi badawczych, nienależących jedynie do filmoznawstwa lub literaturoznawstwa. Pozwala również na pokazanie przemian przez apologetów cyfrowego świata uznawanych za rewolucyjne i niepowtarzalne w perspektywie historycznej, która, ujmując być może wiele z niepowtarzalności i niezwykłości, pozwala jednocześnie pokazać głęboki wpływ tych zmian na kulturę. Książka adresowana jest do badaczy akademickich oraz studentów, przede wszystkim kulturoznawców, literaturoznawców, filmoznawców, teoretyków mediów, historyków kultury.