Iwona Gralewicz-Wolny Livres

Monografia Na tropie. 21 przygód ze współczesną książką poetycką uzupełnia stan badań poświęconych polskiej poezji najnowszej, przede wszystkim jednak stara się mieć wartość inspiracji i zaproszenia do lektury najbardziej hermetycznego obszaru literatury pięknej, za jaki uważana jest poezja współczesna. Publikacja zawiera analityczno-interpretacyjne omówienia wybranych tomików poetyckich, które ukazały się w ostatnich latach. Jako że szkice w niej zgromadzone dotyczą zarówno autorów utytułowanych, jak i debiutantów, tomów głośno komentowanych przez krytykę literacką i takich, które nie mogą liczyć na szerokie audytorium książka ma też charakter panoramy odzwierciedlającej wyjątkowe zróżnicowanie pejzażu współczesnej poezji polskiej. Kluczową wartością jest tu praktyczna prezentacja warsztatu lektury uważnej, skoncentrowanej na elementarnych znaczeniach utworów oraz na konfiguracjach, jakie znaczenia te współtworzą. Celem nadrzędnym jest przedstawienie swoistości zjawiska, jakim jest zawsze niepowtarzalna i jedyna w swoim rodzaju książka poetycka. Iwona Gralewicz-Wolny dr hab., prof. UŚ, pracuje w Instytucie Literaturoznawstwa na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Badaczka i interpretatorka polskiej literatury współczesnej. Autorka książek: Pisz o milczeniu. Świat poetycki Anny Kamieńskiej (Katowice 2002), Ja czytam, ty czytasz... Dziesięć szkiców o poezji i prozie (Katowice 2011), Poetka i Świat. Studia i szkice o twórczości Wisławy Szymborskiej (Katowice 2014), W cudzysłowie. O literaturze polskiej XX i XXI wieku (Katowice 2016). Drugi obszar jej zainteresowań badawczych stanowi literatura dla dzieci i młodzieży, której poświęciła (napisane wspólnie z Beatą Mytych-Forajter) książki: Uwolnić Pippi! Twórczość dla dzieci wobec przemian kultury (Katowice 2013) oraz Po pierwsze. O literaturze dla dzieci (i nie tylko) (Kraków 2019). Książka Iwony Gralewicz-Wolny Na tropie. 21 przygód ze współczesną książką poetycką to zbiór szkiców poświęconych tomikom poetyckim współczesnych autorek i autorów. Włączone do tomu analizy i refleksje łączą charakter krytycznoliteracki i naukowy. Iwona Gralewicz-Wolny przygląda się omawianym książkom z perspektywy historycznoliterackiej (poszukując istotnej dla nich tradycji i wskazując różnorodne konteksty), teoretycznoliterackiej (przyglądając się ewolucji struktur poetyckich i uruchamiając różne metodologie badawcze, proponując autorską teorię czytania poezji), krytycznoliterackiej (ujawniając subiektywne odczucia i opinie), pamiętając o dydaktycznych powinnościach. Wnikliwe, momentami detektywistyczne interpretacje leżące u fundamentów pracy naukowej służą misji, którą Autorka określa jako wkładanie ludziom książek do rąk, zatem nie tylko zachęcanie do lektury, ale i sugerowanie odpowiedniego wyboru i wskazywanie ścieżek możliwych odczytań. Z recenzji dr hab. Agnieszki Kwiatkowskiej, prof. UAM

Autor łączy w swej twórczości konceptualizm, poezję konkretną, komputerową, permutacyjną, przedmiotową i gestualną, odnawia też tradycje dadaizmu i surrealizmu. W skład tomu wchodzą przetłumaczone przez Kingę Siewior i Jakuba Kornhausera wiersze tworzone z gotowych, przechwyconych z różnych stron materiałów, wiersze-hybrydy i wiersze-instrukcje, które brzmią jak ogłoszenia płynące z dworcowych głośników, przefiltrowane przez anachroniczne zeszyty ćwiczeń i katalogi reklamowe. Do tego rozsypane i ułożone na nowo w duchu awangardowej dezynwoltury. Poeta okazuje się tu bacznym, a zarazem niepozbawionym zdystansowanego dowcipu, obserwatorem i krytykiem współczesności.

Książka jest zbiorem interpretacji utworów z kręgu literatury dziecięcej (zarówno kanonicznych, jak i najnowszych), wpisujących się w aktualny dyskurs kulturowy. Uruchamiając współczesne strategie lektury - gender, queer, postkolonializm, animal studies - autorki pracy nie tylko potwierdzają potencjał arcydzielności, który tkwi w literaturze dla dzieci i młodzieży, lecz także dowodzą bliskiego związku, jaki łączy ją z problemami współczesnego, zarówno młodego, jak i dorosłego, człowieka. Nie do przecenienia jest walor edukacyjny współtworzących książkę szkiców, dowodzących, że literaturę dziecięcą można wykorzystać w atrakcyjny sposób do propagowania idei tolerancji i równouprawnienia oraz walki ze sztancą zawsze skostniałego stereotypu. Nowatorska publikacja adresowana do wszystkich, którzy czytali, czytają, badają i kochają literaturę dla dzieci.

Mamy przed sobą zbiór błyskotliwych, odkrywczych szkiców o literaturze dziecięcej napisany lekko i swobodnie, a zarazem w pełni naukowo, z uwzględnieniem metod nowoczesnego literaturoznawstwa. Książka zaprasza czytelnika w podróż do krainy dzieciństwa, przypominanej dzięki liście lektur, na której znajdują się pozycje takie jak Pippi Pończoszanka, Muminki, Mikołajek czy Mary Poppins. Autorki proponują także odczytania nowszych książek adresowanych do młodego odbiorcy: Wyspy mojej siostry Katarzyny Ryrych, Paxa Sary Pennypacker, Calvina i Hobbesa Billa Wattersona, Chłopca i rzeki Henriego Bosco.