Celem niniejszej rozprawy jest opis i analiza nurtu krytycznego wobec światopoglądu oświeceniowego na ziemiach polskich, dokonane w oparciu o spuściznę autorów katolickich, a także znalezienie źródeł ich inspiracji oraz ukazanie ich krytycznej oceny rzeczywistości oraz alternatywnej wizji świata. Fragment Wprowadzenia
Trzeci tom serii „Kościół na Straży Polskiej Wolności” to przejmująca opowieść o narodzie, który w brutalny sposób został pozbawiony swojej państwowości i przez 123 lata stawiał czoła zamiarom likwidacji polskiej kultury. Wydaje się nam, że znamy tę historię – przegrane powstania, zdrada (nieostatnia…) sojuszników, surowe represje zaborców. Któż z nas nie pamięta historii wozu Drzymały czy śmierci księcia Józefa Poniatowskiego w nurtach rzeki Elstery? A jednak na kartach tej monumentalnej pracy spotkamy historię inną – dzieje cichych obrońców polskiej tożsamości, bohaterskich duchownych, rzetelnych nauczycieli, niezłomnych hierarchów. To oni stanowili tarczę dla polskiego narodu. Spotykała ich za to taka sama kara, jaka dotykała powstańców i spiskowców: wywózka na Sybir, więzienie, emigracja, śmierć przed plutonem egzekucyjnym. A jednak zwyciężyli – nie tylko Polska powróciła na mapę Europy w 1918 r., ale też oni sami zostali wyniesieni na ołtarze: Brat Albert, abp Zygmunt Szczęsny Feliński, o. Rafał Kalinowski, ks. Bronisław Markiewicz, bp. Józef Pelczar, s. Maria Truszkowska i wielu innych.