Lackowska Marta Livres

Zamysł badania przedstawionego w niniejszej książce pojawił się w trakcie naszego wcześniejszego badania polityki władz wielkich miast w stosunku do dzielnic zaniedbanych1. W trakcie obserwacji miejskich programów rewitalizacji uderzyło nas, że w ich tworzeniu i realizacji niemal nieobecne są organy samorządu jednostek (dzielnic, osiedli), do których te programy są skierowane. Zadaliśmy sobie pytanie, czy tak jest zazwyczaj czy tylko w tych przypadkach, z którymi się zetknęliśmy? Nurtowało nas również, czy możliwa jest inna sytuacja, w której to samorząd mieszkańców staje się głównym partnerem władz miasta w ukierunkowanych terytorialnie działaniach rewitalizacyjnych. A jeśli tak, to dlaczego tak się nie dzieje w polskich miastach? Wiemy przecież, że w niektórych krajach (np. w Wielkiej Brytanii) analogiczne programy są czasem zarządzane przez specjalne instytucje tworzone oddolnie w zainteresowanych dzielnicach.

Książka traktuje o politycznych działaniach miast wykraczających poza ich granice, a podejmowanych wobec obszarów sąsiednich, władz państwowych oraz instytucji międzynarodowych. Podstawą teoretyczną pracy jest koncepcja przeskalowania (rescaling), zwracająca uwagę nie na terytorialne punkty odniesienia, ale na łączące je relacje (skale). Empiryczna część pracy opiera się na badaniu 12 miast polskich, członków Unii Metropolii Polskich. Analizowane są przejawy sieciowe (działalność w organizacjach miejskich i sieciach projektowych), dwustronne (głównie partnerstwa miast) i indywidualne (m.in. organizacja wielkich imprez) politycznego przeskalowania zewnętrznego. Wiele miejsca poświęcono paradyplomacji, ale polityka „zagraniczna” miast traktowana jest w pracy szerzej, jako przejaw realizowania siły politycznej wobec podmiotów innych szczebli administracyjnych. Publikacja wpisuje się w coraz częściej podnoszone ostatnio postulaty upolitycznienia miast i próby odpowiedzi na pytania o miejsce miast we współczesnej przestrzeni politycznej. Zadawane są one często w literaturze zachodnioeuropejskiej i amerykańskiej, natomiast w tym opracowaniu przedstawione są w sposób uwzględniający specyfikę postsocjalistyczną. Książka może zaciekawić samorządowców, szczególnie polityków miejskich, urzędników zaangażowanych w codzienne działania przeskalowania, a także politologów otwartych na nowe znaczenie terminu „polityka zagraniczna” oraz badaczy samorządu, szczególnie wielkich miast.