Zjawisko honoryfikatywności dotyczy umieszczenia przekazu w kontekście
społecznym. Występuje ono w każdym języku, kontekście interakcji i wypowiedzi.
Nie znosi to różnic w manifestacji rang honoryfikatywnych między różnymi
językami oraz środowiskami ani też zmiennego i nieostrego charakteru pewnych
opozycji. Opracowanie to dotyczy głównie japońskiej modyfikacji
honoryfikatywnej, choć ma ono ukazać raczej funkcje honoryfikatywności w
dowolnym systemie językowym niż wyliczenie japońskich technik
honoryfikatywnych. Japońskie opracowania tematu akcentują pojęcia szacunku,
wywyższenia czy też uniżenia, co wymusza niezbyt przydatne w perspektywie
intersubiektywnego dyskursu naukowego odniesienie zjawiska do
zdroworozsądkowych pojęć grzeczności i dobrych manier. Pod tym względem
niejapońskie, w tym i polskie, opisy zjawiska nie różnią się w sposób
znaczący. Oddzielenie informacji honoryfikatywnej od warstwy informatywnej
przekazu, z jej opisem jako modyfikacji protokolarnej i proceduralnej, ma na
celu wykazanie odmiennego semiotycznego charakteru honoryfikatywności oraz
innego pragmatycznego umiejscowienia warstw protokolarnej i proceduralnej.
Przejawia się to także w odniesieniu warstw do uwarunkowań technicznych
sztucznie powstałych systemów komunikacji.
Proponowana przez nas metoda, ciesząca się uznaniem na całym świecie już od 80
lat, wykorzystuje naturalne predyspozycje intuicyjnego przyswajania języka
poprzez codzienny kontakt oraz stopniowe poznawanie słownictwa i gramatyki.
Nauka odbywa się w dwóch etapach: - pierwszy etap, faza pasywna, to
'zanurzenie' w języku, polegające na systematycznym słuchaniu, czytaniu i
powtarzaniu każdej lekcji - drugi etap, faza aktywna, to stosowanie w praktyce
przyswojonych struktur i schematów oraz ciągłe poszerzanie kompetencji
językowej W nagraniach do kursu wzięli udział japońscy aktorzy. Na płytach
nagrane zostały wszystkie dialogi, dzięki czemu nauka sprawia przyjemność i
jest dobrą zabawą.
Tom 1: A-K, ss. 494 Tom 2: L-R, ss. 406 Tom 3: S-Z, ss. 394 Polski leksykon
japońskich terminów gramatycznych to wynik projektu badawczego realizowanego
przez autora i zespół projektowy w latach 2016–2020 w ramach grantu OPUS 10
uzyskanego z Narodowego Centrum Nauki. Dostępna w wersji papierowej i
elektronicznej propozycja opisu gramatyki japońskiej uwzględnia potrzeby i
przyzwyczajenia użytkownika języka polskiego. W wyjaśnieniach zjawisk
gramatycznych japońszczyzny nawiązano do syntetycznej i fleksyjnej perspektywy
oglądu materii języka. Format leksykonu, z uporządkowanymi hasłami i
odsyłaczami oraz indeksami, zapewnia najprawdopodobniej najszybszy dostęp do
najważniejszych informacji na temat gramatyki japońskiej i pojęć z dziedziny
językoznawstwa ogólnego. Obszerne opracowanie z pewnością będzie przydatne dla
jego polskich użytkowników jako efektywne uzupełnienie dotychczasowych źródeł,
z różnymi propozycjami opisu języka, w tym opracowań dydaktycznych, z zakresu
nauczania i przyswajania języka japońskiego jako obcego.
W niniejszym opracowaniu tłumaczenie ujęto w terminach umiejętności
rozwiązywania problemów, a konkretnie przez pryzmat dążenia organizmów do
pojęcia homeostazy rozumianego jako tworzenie wysepek: „malejącej entropii w
świecie jej powszechnego wzrostu”. Główny nacisk przeniesiono zatem na
aktywność tłumacza i podmiotów komunikujących się, traktując teksty źródłowe i
docelowe jako naturalne punkty wyjścia i rezultaty tak zorientowanego
działania. Komunikacja polsko-japońska oraz przekład jako element niezbędny w
jej kontekście dla zachowania homeostazy tekstów rodzą określone wyzwania z
punktu widzenia członków obu kultur. Dotyczą one właściwości kodów oraz
wzorców zachowań preferowanych w każdym ze środowisk komunikacyjnych. Wyzwania
odnoszą się do tłumaczy, ale i do innych uczestników interakcji. Osiąganie
homeostazy w procesie tłumaczenia polega na dążeniu do zachowania w pełni
właściwości tekstu źródłowego w tekście (i kontekście) docelowym.
„Opisywane w zbiorku teksty nurtu orientalistycznego, analizowane w sposób
niekiedy może i zbyt poważny wobec ich statusu, zwróciły uwagę autora w ramach
jego pobocznych, po części nienaukowych zainteresowań czynnikami wpływającymi
na efektywność komunikacji japońsko-niejapońskiej. Już choćby ze względu na
liczbę takich tekstów, jakie czytelnik ogólnodostępnych mediów regularnie a
mimowolnie napotyka w dzisiejszym natłoku informacji, warto zastanowić się nad
źródłami ich powstawania oraz konsekwencjami obecności w obiegowej świadomości
odbiorców. Ciekawe pozostają także motywacje, jakie pchnęły ich autorów do
uderzającego odstąpienia w relacjach z „dalekiej Japonii” od praktyki
rzetelnego (lub choćby: zdroworozsądkowego) opisu weryfikowalnej przecież
coraz łatwiej rzeczywistości. Rezygnacja z opisu racjonalnego Japonii i
zjawisk obserwowanych w tym kraju (zwykle: wytłumaczalnych) następuje we
wskazywanych tekstach w imię krótko- trwałego efektu narracyjnego,
motywowanego rozśmieszeniem, otumanieniem lub przestraszeniem odbiorcy.
Niezależnie od przyczyn, gotowość autorów narracji orientalistycznych do
zaskoczenia czytelnika raczej niż do wyjaśnienia czegokolwiek – jak i
podatność odbiorców na oderwane od rzeczywistości orientalistyczne brednie
postanowiono postrzegać z pozycji naiwnego czytelnika, który od ciągów liter,
wyrazów i zdań spodziewa się informacji, nie zaś eskapistycznego oszołomienia.
Zarzucać takim tekstom zwykłe kłamstwo byłoby uproszczeniem. Kreacja (a nie-
raz i ocena!) nieistniejącej rzeczywistości zdaje się bowiem nabierać w nich
cech pewnego rytuału. Z jego realizacji nadawca i odbiorca relacji muszą
czerpać jakieś korzyści – autokreacyjne, kompensacyjne, relaksacyjne lub
terapeutyczne. Taki punkt widzenia niekoniecznie podziela jednak czytelnik,
który spodziewa się z tekstu o Japonii dowiedzieć więcej o tym kraju, niż o
meandrach umysłu autora relacji. Autor zbiorku pragnie zarazem dać tą drogą
wyraz prostodusznemu prze- konaniu, że czytelnicy tacy nadal istnieją. Być
może jednak to on sam sromotnie się w tej sprawie myli”. (Z „Profilu autora”,
str. 5) „Dla kogo zatem przeznaczony jest zbiorek? Dla japonistów, którzy
przeciez˙ powinni byc´ z załoz˙enia s´wiadomi naduz˙yc´ obecnych w
orientalistycznie nacechowanych tekstach? A moz˙e dla odbiorców
pseudoinformatywnej papki, którym byc´ moz˙e i tak jest wszystko jedno? Po
cze?s´ci dla jednych i dla drugich. Japonizm i orientalizm przejawiaja? sie?
nie tylko poprzez krytykowane teksty, s´wiadomie wybrane spos´ród z´ródeł
drukowanych wie?kszego formatu i trwałos´ci, jak i przekazów efemerycznych,
jakimi odbiorce? bombarduja? kolorowe tygodniki (celowo pominie?to jedynie
teksty otwarcie ksenofobiczne, takz˙e obecne w polskim dyskursie o „innych”, w
stosunku do nadawców, jak i odbiorców których należy raczej porzucic´
nadzieje? co do moz˙liwos´ci przekonania ich do innej poetyki wyraz˙ania swych
poglądów, nie wspominając o ich istocie). Pozostaja? one także obecne w sposób
niedostrzegalny a destrukcyjny w bezwiednie preferowanych schematach
mys´lenia, które wpływaja? na odbiór wydarzen´ innej kultury, pos´redni lub
wynikający z bezpos´redniej stycznos´ci z przedmiotem spostrzez˙en´. W ten
sposób schematy rozumowania niepostrzeżenie uwalniają się od ich tekstowych
pierwowzorów, prowokując do beztroskiego niedbalstwa w odbiorze s´wiata
„nieswojego”, postrzeganego jako nieistotny lub z założenia s´mieszny, rodząc
zarazem absurdalna? pewnos´c´ słusznos´ci jedynie własnej wizji s´wiata'. (Z
'Od autora', str. 29)
