Seria wydawnicza „Przywrócić Pamięć” ma przybliżyć współczesnemu społeczeństwu publikacje założycieli ruchu skautowego, twórców rozwoju idei i metodyki harcerskiej z lat 1911–1939. Reprint wydania z 1925 r.: HARCERSTWO POLSKIE Harcerstwo w Polsce rozpoczęło piętnasty rok swego istnienia. Mimo tylu lat pracy, mimo pozyskania przychylnych opinij najwybitniejszych wychowawców, mężów stanu i wodzów, mimo nawet znacznej popularności, nie jest jeszcze Harcerstwo dzisiaj tem, na co zasługuje: jako „jeden z największych wynalazków wychowawczych“ wielką narodową instytucją, popieraną wydatnie przez całe społeczeństwo, rozporządzającą odpowiednimi funduszami materjalnemi i środkami organizacyjnemi. Polska na taką instytucję musi się zdobyć. Wartość najbliższych pokoleń obywateli zdecyduje o mocy, a zatem i o istnieniu Rzeczypospolitej. Ta wartość zależy przedewszystkiem od wychowania. Harcerstwo jest genialnym systemem wychowawczym. Udział Harcerstwa w wojnie, Zlot Narodowy, rozpoczęta akcja budowy Domu Harcerskiego — Związkowej Stanicy Harcerskiej w Warszawie poruszyły opinję publiczną ku zainteresowaniu się żywszem Harcerstwem. Album Harcerski ma być przyczynkiem do informowania społeczeństwa o Harcerstwie, zarazem pamiątką I-go Zlotu. Szczupłe środki zmusiły nas do ograniczenia jego rozmiarów.
Sedlaczek Stanisław Livres






Seria wydawnicza „Przywrócić Pamięć” ma przybliżyć współczesnemu społeczeństwu publikacje założycieli ruchu skautowego, twórców rozwoju idei i metodyki harcerskiej z lat 1911–1939. Reprint wydania z 1930 r.: Wskazówki dla skautmistrzów Autor: Robert Baden Powell, tłumaczenie: Stanisław Sedlaczek OD TŁUMACZA Książka, którą dajemy polskim czytelnikom, a działaczom harcerskim w szczególności, w postaci przekładu Baden--Powella „Aids to scoutmastership“, może i powinnaby mieć szersze znaczenie niż tylko dla kół harcerskich i najbliższych Harcerstwa przyjaciół. Autor, twórca Ruchu, obejmującego dziś przeszło dwa i pół miljona młodzieży i dorosłych porusza tu cały szereg zagadnień pierwszorzędnego znaczenia społecznego i narodowego. Nietylko harcmistrz i nietylko wychowawca-nauczyciel znajdzie tu wiele pobudek do myślenia, niejedno sformułowanie swych własnych myśli, niejedną cenną wskazówkę i radę. Obywatel interesujący się zagadnieniami stanu i rozwoju narodu i ludzkości skorzysta, czytając te „Wskazówki“, choćby nawet pod tym, lub owym względem poglądy autora mu nie odpowiadały, albo wymagały wyraźniejszego rozwinięcia. Postawienie kształcenia charakteru na pierwszym planie wychowania jest charakterystyczne dla Baden-Powella i skautingu, a tak zgodne z współczesnemi poglądami pedagogicznemi. Zwrócenie uwagi na znajomość i praktykę higjeny życia codziennego i ćwiczeń cielesnych to drugi punkt wspólny Baden-Powellowi i współczesnym organizatorom szkolnictwa, a choć tu znawcy wychowania fizycznego nie będą mogli powstrzymać się od zastrzeżeń co do pewnych szczegółów, całość zatrzyma swą wartość. „Zrobienie karjery!“ Jakżeż „prozaiczny“ pozornie, a jednak jak życiowy temat! Baden-Powell stawia za jeden z celów wychowania skautowego ułatwienie osiągnięcia szczęścia, do czego ważnym warunkiem jest zapewnienie stałego zarobku. Znów jesteśmy w zgodzie z dążeniem do postępu w organizacji szkolnictwa, które coraz więcej dziś na świecie, a i u nas w Polsce już także, interesuje się sprawą obioru zawodu przez młodzież, stara się ten obiór ułatwić i nadać mu racjonalne podstawy.
Seria wydawnicza „Przywrócić Pamięć” ma przybliżyć współczesnemu społeczeństwu publikacje założycieli ruchu skautowego, twórców rozwoju idei i metodyki harcerskiej z lat 1911–1939. Reprint wydania z 1922 r.: HARCERSTWO - PRACA ZBIOROWA Szerokie sfery naszego społeczeństwa, nawet inteligencja, a nawet wychowawcy i nauczyciele zawodowi słysząc nazwy „harce“, „harcerstwo“, „związek harcerstwa“ albo zupełnie nie zdają sobie sprawy z tego, co te nazwy mają oznaczać, albo też mają o harcerstwie tylko bardzo niejasne pojęcie. Co gorsza, bardzo wielu pracowników harcerskich nie wie dokładnie co to jest harcerstwo — stąd nieraz namiętne i długie dyskusje np. na temat, że harcerstwo to nie organizacja, ale ruch i t. p. Na pytanie powyżej postawione: co to jest Harcerstwo, otrzymujemy zwykle trzy odpowiedzi: Harcerstwo to 1) system wychowania, 2) ruch wychowawczy młodzieży, 3) organizacja wychowawcza. Niejasności i nieporozumienia, stąd właśnie pochodzą, że kiedy jedni mówią o harcerstwie jako o organizacji — inni odpowiadają im mając na myśli harcerstwo — ruch wychowawczy lub harcerstwo — system. System wychowawczy harcerski — to zbiór metod i środków zaproponowanych przez jenerała Baden-Powella na podstawie doświadczeń jego własnych i doświadczeń szeregu wychowawców, wychowawców raczej z zamiłowania i intuicji — niż z zawodu i nauki pedagogiki.
Seria wydawnicza „Przywrócić Pamięć” ma przybliżyć współczesnemu społeczeństwu publikacje założycieli ruchu skautowego, twórców rozwoju idei i metodyki harcerskiej z lat 1911–1939. Reprinty wydania z 1992 roku: SYSTEM ZASTĘPOWY, podług Rolanda E. Philippsa THE PATROL SYSTEM. W książeczce tej stary harcmistrz nie znajdzie zapewne wielu rzeczy nowych, początkujący drużynowy nie znajdzie gotowych odpowiedzi na wszystkie pytania z dziedziny metodyki skautowej. Temniemniej pierwszy i drugi zapozna się z nią z wielkim pożytkiem i niejednego się nauczy, jeśli zechce uważnie książeczkę przeczytać, rzetelnie przemyśleć i zastosować rady w niej zawarte. Mimo całej dosyć bogatej literatury harcerskiej nie mamy zbytniej obfitości dobrych książek z konkretnemi wskazówkami, jak harcerstwo organizować i prowadzić — a trzeba dodać, że i to, co mamy, czytamy dosyć niechętnie — może z winy autorów zbyt „trudno“ piszących. Tej wady uniknął autor angielskiej broszurki „The Patrol System“ — wydawca polskiego opracowania starał się go naśladować. Nie mogę się powstrzymać, aby nie podać kilka słów o autorze „The Patrol System“. Roland Erasmus Arnold Philipps, z arystokratycznej rodziny angielskiej, poległ pod Ovillers jako kapitan w lipcu 1916 roku prowadząc swój oddział do ataku przeciw Prusakom. W służbie skautowej był komisarzem (komendantem według naszego słownictwa) okręgu wschodniego i północno-wschodniego Londynu, komisarzem przybocznym (assistant commisioner)Walji i t.d. Mimo młodego wieku — poległ w 26 roku życia — uchodzi za wzór skautmistrza angielskiego, a stary Skaut Naczelny nazywa śmierć jego niepowetowaną stratą dla Ruchu Skautowego. Mam przed sobą pięknie wydaną broszurkę pamiątkową, poświęconą Philippsowi — w niej wspomnienia i wyjątki z listów Rolanda. W ich świetle staje przed nami naprawdę postać współczesnego rycerza bez zmazy, wierny Bogu i Ojczyźnie. Wyjeżdżając na teren walki pisze do jednego z przyjaciół: „Proszę powiedzieć skautom, że gdziekolwiek będę, będę myślał o nich i będę się starał dochować wierności Prawu Skautowemu... W mojej ostatniej woli pozostawiłem im posiadłość na Stepney Green...“ Ta posiadłość, z pięknym starym domem, stanowi dziś stanicę skautów wschodniego Londynu — uważają ją za żywy pomnik swego skautmistrza. Kto z Was będzie w Londynie, niech zajdzie na 29 Stepney Green, London, E I, pozdrowi wychowanków Philippsa i powie, co skorzystał, przeczytawszy „System zastępowy“. St. S.
Trzecie wydanie „Szkoły Harcerza“ idzie pod prasę w chwili, gdy kończy się okres przejściowy naszej organizacji, gdy mamy już podstawy prawne Związku Harcerstwa Polskiego, jednego dla całej Polski, w statucie i podstawy rządu wewnętrznego w ogólnym regulaminie Z. H. P., gdy mamy uznane przez całe polskie Harcerstwo Naczelnictwo Związku z Druhem Generałem Józefem Hallerem, jako jego przewodniczącym. Inaczej było, gdy obmyślałem wydanie pierwsze, na kresach polskich w Kijowie i gdy je pisałem w Motowidłówce w czasie dwutygodniowego odpoczynku latem 1916 r. Harcerstwo było wtedy w dwóch zaborach nielegalne. W Kijowie nie było niemal tygodnia bez jakichś mniej lub więcej uzasadnionych ostrzeżeń, iż ochrana, żandarmeria, władze wojskowe są na naszym tropie. Drugie wydanie wyszło po obaleniu caratu (lipiec 1917 r.). Można już wtedy było pisać, że harcerstwo jest organizacją, nie jakimś nieokreślonym ruchem tylko, można było wyraźnie podać formy tej organizacji. Jak się stosunki zmieniły — świadczy drobny fakt, że mieliśmy oficjalne zezwolenie dowództwa kijowskiego okręgu wojennego na odbywanie ćwiczeń na terenach ćwiczeń wojskowych. Toteż w tym wydaniu podałem wiele wiadomości, dotyczących form organizacji harcerstwa na Rusi i w Rosji, dążąc w ten sposób do pogłębienia poglądów na organizację naszą wśród szerokich sfer harcerskich. Trzecie wydanie tego zadania podręcznika oficjalnego, instrukcji organizacyjnej, spełniać nie potrzebuje. Mamy periodyczne wydawnictwa Naczelnictwa Z. H. P., w których ukazują się regulaminy i przepisy obowiązujące, prócz tego opracowałem ten dział dla trzeciego wydania „Harców“ Profesora E. Piaseckiego, a zamierzam wydać osobną broszurkę, obejmującą ustawy Z. H. P., z objaśnieniami. Dlatego w tej książce zostały wiadomości organizacyjne podane tylko w szczupłym zakresie.
Seria wydawnicza „Przywrócić Pamięć” ma przybliżyć współczesnemu społeczeństwu publikacje założycieli ruchu skautowego, twórców rozwoju idei i metodyki harcerskiej z lat 1911–1939. Reprinty: Kilka myśli o zadaniach harcerstwa według wydania z 1919 roku W Polsce będzie lepiej! według wydania z 1924 roku Fragment książki: Budowanie narodu, jest budowaniem ducha, siła nasza twórcza w cywilizacji i moc państwa znajdują się w prostym stosunku do tego, co zrobimy ze swoim duchem. Zygmunt Wasilewski. Żyjemy dziś pod hasłem demokratyzacji, powiedziałbym skrajnej demokratyzacji. Dąży się do władzy ludu, gdzieniegdzie nawet do dyktatury ludu czy dyktatury proletarjatu. Niestety jednak bardzo często ci, którzy hasła te głoszą nie rozumieją ich dość głęboko — a czasem nie chcą rozumieć. Do władzy rzeczywistej, trwałej nie dojdzie lud powierzchownym przewrotem, chwilowem wzięciem góry nad władcami dotychczasowymi — tego dowiodła aż nazbyt wyraźnie rewolucja rosyjska, której wynik dzisiejszy: — dyktatura paru jednostek.
Seria wydawnicza „Przywrócić Pamięć” ma przybliżyć współczesnemu społeczeństwu publikacje założycieli ruchu skautowego, twórców rozwoju idei i metodyki harcerskiej z lat 1911–1939. Reprint wydania z 1936 roku. Harcerstwo na ziemiach Rusi i na szerokich obszarach Rosji, aż po Sybir, odegrało poważną rolę w wychowaniu narodowym młodzieży polskiej, zarówno rodzin stale tam osiadłych, jak rzuconych losami wojny. Było ono jednym z ważkich czynników renesansu polskości w duszach wielu emigrantów, owego jego odrodzenia, które się dokonało pod wpływem rodaków, przybyłych czasu wojny z kraju. A i z dusz młodych wygnańców wojennych niejedna zawdzięcza Harcerstwu nie tylko wytrwanie w polskości i wierze, ale umocnienie się, ale wyrobienie na świadomego i czynnego obywatela-Polaka. Harcerstwo Rusi) było ośrodkiem i kierownikiem tej apostolskiej misji uharcerzania wielkich mas młodzieży, harcerski Kijów stał się siedzibą władz całej tej wielkiej organizacji i przodownikiem Ruchu, który nie tylko na kresach dawnej Rzeczypospolitej i na rosyjskiej obczyźnie piękne zapisał karty, ale ponadto przyniósł odradzającej się Polsce dar wspaniały dziesięciu tysięcy harcerzy, harcerek i przyjaciół Harcerstwa, przyniósł zjednoczonemu Harcerstwu w Polsce dar dorobku ideowego i metodycznego, doświadczenia organizacyjnego, oraz dar kilkunastu wartościowych wydawnictw harcerskich. Praca obecna jest tylko szkicem, sam jej rozmiar z góry przesądził taki jej charakter, wykluczając pełne wykorzystanie nawet tego materiału, jakim rozporządzałem. Musiałem zrezygnować z przedstawienia rozwoju Harcerstwa, choćby przykładowego, w poszczególnych środowiskach. Poprzestając na charakteryzowaniu ogólnym Ruchu i przedstawianiu głównie akcji Naczelnictwa, bynajmniej nie miałem zamiaru pomniejszać ważności pracy i zasług pracowników poza Kijowem. Przeciwnie, pragnę, aby szkic ten zachęcił do zbierania materiałów, które by pozwoliły zobrazować dokładnie cały ruch harcerski w latach 1913 — 1920 na Rusi i w Rosji. Przekracza już zupełnie ramy szkicu historia udziału harcerzy i harcerek Rusi i Rosji w polskiej akcji wojennej i pomocniczej dla wojska. Piękna książka Władysława Nekrasza „Harcerze w bojach” wykorzystała w tej mierze wszystkie materiały dostępne jej autorowi. Jeśli chodzi o źródła, to najgorzej przedstawia się okres: koniec 1915 — początek 1917 r., okres pracy tajnej, a bujnie rozwijającej się. Okresowi poprzedniemu poświęcono artykuły w „Młodzieży” i „Harcach”, napisane przez uczestników pracy „za świeżej pamięci”, oraz ustęp w książce „Harcerze w bojach”; miałem także do dyspozycji relacje J. i St. Grzymałowskich, specjalnie dla tej pracy napisane. Co prawda pomiędzy źródłami dotyczącymi samych początków Harcerstwa na Rusi istnieją pewne rozbieżności co do niektórych dat i szczegółów personalnych, jak to zaznaczam w odpowiednich miejscach.
Seria wydawnicza „Przywrócić Pamięć” ma przybliżyć współczesnemu społeczeństwu publikacje założycieli ruchu skautowego, twórców rozwoju idei i metodyki harcerskiej z lat 1911–1939. Reprint wydania z 1936 r.: DROGOWSKAZ HARCERSKI Nasz drogowskaz... Książeczka jest odpowiednikiem Baden-Powellowskich „Pierwszych kroków w skautostwie“, na których wzorował się także Małkowski, wydając pod tym właśnie tytułem mały podręcznik dla początkujących skautów polskich w Ameryce. Materjały czerpaliśmy nieraz z różnych źródeł, jednakże ujęcie całości jest oryginalne, w szczególności oryginalne jest położenie nacisku na stronę ideową i związane z tem stosunkowo obszerne potraktowanie dziejów i organizacji harcerstwa. Chcieliśmy przez takie ujęcie podkreślić, że technika skautowa, która najbardziej pociąga młodych do harcerstwa, sama jednak harcerstwa nie stanowi, przeciwnie, harcerz ćwiczy się „technicznie“, aby móc jaknajlepiej dążyć ku celom ideowym. „Drogowskazem“ nazwaliśmy książeczkę, bo chce ona wskazać harcerzowi i harcerce owe „pierwsze kroki“ na harcerskiej drodze. Jak drogowskaz, prosty słup z strzałą, skromna — wskazuje jeno zasadniczy kierunek: w górę. St. S. W tem II wydaniu dokonaliśmy szeregu uzupełnień i zmian, niektórych na życzenie Harcerskiego Biura Wydawniczego. Skorowidz treści znajduje się na końcu książki. ZaSADY HARCERSKIE. Zasady harcerskie wskazują jak żyje, do czego dąży i jak postępuje prawdziwy harcerz i prawdziwa harcerka. Nie ten przecież jest harcerzem, kto włoży na siebie mundur harcerski i ozdobi go harcerskiemi oznakami, kto „harcuje“ na wycieczkach i ćwiczeniach, obozuje, tropi, podchodzi, sygnalizuje, żegluje, zdobywa odznaki sportowe i strzeleckie. To wszystko można robić, nie będąc harcerzem. Harcerzem staje się dopiero ten, kto postanawia sobie żyć według zasad harcerskich i kto pracuje nad sobą, aby Prawo Harcerskie stosować w całem swojem życiu. Prawo i zawołanie nasze „Czuwaj“ mówią nam, czego trzeba chcieć i co trzeba robić, aby stać się harcerzem; przyrzeczenie stwierdza, że przyjmujemy zasady harcerskie za swoje i wzmacnia nas w naszem postanowieniu harcerskiego życia.
Seria wydawnicza „Przywrócić Pamięć” ma przybliżyć współczesnemu społeczeństwu publikacje założycieli ruchu skautowego, twórców rozwoju idei i metodyki harcerskiej z lat 1911–1939. Reprinty wydania z 1928 roku: KSZTAŁCENIE STARSZYZNY, WYCHOWANIE WODZÓW. Informacje i przyczynki do organizowania kursów instruktorskich związku harcerstwa polskiego. Musimy rozpocząć od krótkiego wstępu, wyjaśniającego sprawę stopni instruktorów harcerskich w Polsce. Istnieją trzy stopnie starszyzny, analogicznie do stopni organizacyjnych młodzieży. Te stopnie są: podharcmistrz, harcmistrz i harcmistrz Rzpl., mają one na celu pobudzanie kierowników młodzieży do pracy nad coraz głębszym ujmowaniem zasad harcerstwa i coraz lepszym opanowywaniem metodyki i techniki, a nadto wytworzenie hierarchii starszyzny, opartej o wyrobienie moralne, metodyczne i techniczne). Harcerz kończąc lat 18 może być przyjęty do grona starszyzny harcerskiej jako kandydat na harcmistrza — podharcmistrz. Musi w tym celu wykazać się pewnym okresem służby harcerskiej, częściowo przynajmniej na stanowisku wychowawczym, zastępowego lub przybocznego, oraz odbyć próbę podharcmistrza. Próba obejmuje wiadomości o Polsce, technikę w zakresie czterech stopni młodzieży, umiejętność kierowania drużyną na zbiórkach i zebraniach, znajomość podręczników, najważniejsze wiadomości z historii skautingu i harcerstwa oraz organizacji Związku Harcerstwa...
Seria wydawnicza „Przywrócić Pamięć” ma przybliżyć współczesnemu społeczeństwu publikacje założycieli ruchu skautowego, twórców rozwoju idei i metodyki harcerskiej z lat 1911–1939. Reprint wydania z 1935 r.: METODYKA HARCÓW UWAGI WSTĘPNE. Gry i ćwiczenia harcowe) znalazły już nietylko zrozumienie i uznanie w sferach pedagogicznych, ale i oficjalne miejsce w programach szkolnych. W ten sposób uczyniliśmy w Polsce duży krok naprzód w realizowaniu „korzyści z genjalnych pomysłów Baden Powella, które winien odnieść każdy wychowanek dobrze prowadzonej szkoły, bez względu na przynależność do zrzeszenia harcerskiego“). I w niczem to nie uchybia Harcerstwu, że jeszcze jedna z dziedzin przez nie wprowadzonych i rozwiniętych, zaczyna stawać się własnością całego społeczeństwa, zaczyna służyć szerokim sferom młodzieży także nieharcerskiej i dorosłych, podobnie jak to już stało się z obozownictwem i wędrownictwem, a staje się współcześnie z kajakarstwem i żeglarstwem, w których Harcerstwo także odegrało rolę pionierską. W oparciu o literaturę polską i zagraniczną, z uwzględnieniem doświadczeń harcerskich nie publikowanych, podejmuję tu próbę zestawienia ogólnych wytycznych metodyki harców i zastosowania ich przykładowego w niektórych działach techniki harcowej, jak tropienie, podchodzenie, węzły, rozpalanie i utrzymywanie ognisk, służba samarytańska, i t. d. Poświęcę też nieco miejsca biegowi z przeszkodami harcerskiemi, jako interesującemu, a mało znanemu szerszym sferom, zastosowaniu różnych dziedzin techniki w jednem większem ćwiczeniu — zawodach. Ogólne wskazówki. Do zrozumienia istoty metodyki ćwiczeń harcowych niezbędne jest wczucie się w ducha metodyki skautowej wogóle). „Kluczem do osiągnięcia pomyślnych wyników w wychowaniu jest nie tyle uczenie wychowanka, ile skłonienie go, by się sam uczył, dla siebie. Przedmiot, który chce się wpoić, musi być uczyniony interesującym, a wabić musicie swą rybę soczystym robakiem, nie zaś kawałkiem twardego, suchego biszkopta... Gdy próbujecie pociągnąć chłopców pod dobry wpływ, mam ochotę porównać was do rybaka, pragnącego złowić rybę. Jeżeli na haczyk nałożycie jakiś rodzaj pożywienia, które sami lubicie, napewno nie wiele ryb złowicie — z pewnością zaś nie złowicie płochliwej, swawolnej ryby. Dlatego też używacie jako przynęty tego, co ryba lubi“.