Zarówno poemat ten, jak i traktat opisują całą drogę duchową człowieka. Autor oddaje jej dramatyzm i piękno w literackiej opowieści ukazującej miłość pomiędzy oblubienicą-duszą a jej Oblubieńcem-Chrystusem. To dzieło, uznawane za perłę literatury hiszpańskiej, a zarazem cenne świadectwo mistyczne, uzupełnia opis etapów jednoczenia duszy z Bogiem omawianych w innych traktatach.
Autor ukazuje proces dochodzenia człowieka do wolności duchowej poprzez stopniowe zbliżanie się do Boga, który go wewnętrznie przemienia. Na podstawie tej koncepcji rozwija oryginalną pedagogię współpracy z łaską poprzez praktykę cnót teologalnych, tj. wiarę, nadzieję, miłość.
Dzieła św. Jana od Krzyża zebrane w jednym tomie. W skład tomu wchodzą: Droga na Górę Karmel Noc ciemna Pieśń Duchowa Żywy płomień miłości Listy Słowa światła i miłości Cztery wskazówki dla pewnego zakonnika Stopnie doskonałości Ocena ducha i modlitwy pewnej Karmelitanki Bosej Góra doskonałości Przestrogi Poezje