Grzegorz Majchrzak Livres

czerwca 1981 roku Czesław Miłosz, po latach nieobecności, rozpoczął dwutygodniową wizytę w Polsce. Oficjalnie poeta przebywał w Polsce na zaproszenie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, gdzie miał odebrać przyznany mu doktorat honorowy. Jego podróż przypadła na czas szczególny - dla jednych okres solidarnościowego karnawału, a dla innych polskiego kryzysu. Autorzy z kronikarską dokładnośćią śledzą przebieg tej wizyty, nie zapominając jednocześnie o ważnych w tym czasie wydarzeniach politycznych, które musiały rzutować na jej charakter. Prezentują również dokumenty Służby Bezpieczeństwa dotyczące wizyty Czesława Miłosza. Zachowały się one w aktach przechowywanych obecnie w Biurze Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów IPN, pod sygnaturą IPN 0236/239. Są one plonem sprawy obiektowej o kryptonimie, 'Poeta' założonej przez Departament III MSW.

Latem 1980 r. władze komunistyczne były zmuszone pójść na ustępstwa wobec strajkujących robotników i podpisać z nimi porozumienia, dzięki czemu kilka tygodni później powstał Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”. Było to jednak tylko krótkotrwałe ustępstwo taktyczne. Nic zatem dziwnego, że Służba Bezpieczeństwa podjęła działania wymierzone przeciw nowo utworzonemu związkowi. Funkcjonariusze SB stanęli jednak przed trudnym zadaniem, ich przeciwnikiem – tak bowiem traktowali „Solidarność” – była kilkumilionowa organizacja. Esbecy inwigilowali osoby będące w składzie kierowniczych ogniw związku (m.in. Krajowej Komisji Porozumiewawczej, a później Komisji Krajowej) i jego władz regionalnych oraz członków redakcji i współpracowników organów prasowych (z „Tygodnikiem Solidarność” na czele), a także najważniejsze gremia związku (największą operacją SB była niewątpliwie „operacyjna ochrona” I Krajowego Zjazdu Delegatów w 1981 r.), a nawet poszczególne komisje zakładowe. Swoiste ukoronowanie tych działań stanowiły przygotowania do „odbudowy” związku po wprowadzeniu stanu wojennego. W książce zostały opisane działania SB wobec najważniejszych struktur NSZZ „Solidarność”. Publikację uzupełnia aneks, w którym przedstawiono informacje na temat członków Krajowej Komisji Porozumiewawczej/Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” zarejestrowanych jako współpracownicy SB w latach 1980–1982.

W krajach tzw. demokracji ludowej sport (podobnie jak inne dziedziny życia) był pod kontrolą komunistycznych władz oraz aparatu bezpieczeństwa. Wyjazdy naszych olimpijczyków na letnie i zimowe igrzyska odbywały się pod czujnym okiem funkcjonariuszy SB i ich agentów, zainstalowanych w gronie oficjeli, działaczy, trenerów i dziennikarzy. W książce zmieszczone są dwa reportaże Tomasza Olszańskiego - Polski gest oraz Zawał - dotyczące olimpiad w Moskwie w 1980 oraz Los Angeles w roku 1984 dla wprowadzenia w atmosferę zimnowojennych igrzysk olimpijskich.

Wydarzenia Sierpnia '80 zwieńczone zarejestrowaniem Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego \Solidarność\ były dla większości Polaków początkiem nadziei na demokratyzację kraju. Odbywały się jednak pod czujnym okiem Służby Bezpieczeństwa. Grzegorz Majchrzak opisuje wybrane działania SB podejmowane w związku ze strajkami z lipca i sierpnia 1980 roku, I Krajowym Zjazdem Delegatów NSZZ \Solidarność\, posiedzeniem Prezydium Komisji Krajowej i przewodniczących zarządów regionalnych NSZZ \Solidarność\ w Radomiu, a także wobec poszczególnych działaczy związku (zwłaszcza Lecha Wałęsy, ale też Zbigniewa Bujaka, Eugeniusza Szumiejki, Mieczysława Wachowskiego, Marka Brunné czy Eligiusza Naszkowskiego). Te fragmenty naszej nieodległej historii zasługują na przypomnienie i opisanie. Stanowią one również odpowiedź na zadawane przez niektórych pytanie, czy warto grzebać w esbeckich dokumentach.

Wielkie ucieczki przyw�dc�w Solidarności, podziemna telewizja i nielegalne radio antykomunistyczne, puste p�łki, milczące telefony i konferencje prasowe Urbana, dramatyczne losy internowanych i napisy na murach 'Wrona orła nie pokona' i 'Junta juje'.Posiedzenie Rady Państwa, podczas kt�rego zatwierdzono przepisy prawne wprowadzające stan wojenny, rozpoczęło się 13 grudnia 1981 roku około 1.00 w nocy....w godzinę po formalnym wprowadzeniu przez RP stanu wojennego! Dekret o stanie wojennym przestudiowali prawnicy związani z Episkopatem.Ile pamiętamy ze stanu wojennego?

Sport był oczkiem w głowie władz PRL, a piłka nożna miała służyć za opium dla mas. Rozgrywki ligowe, transfery, wyjazdy zagraniczne i wypłaty w prawdziwych dolarach przyciągały kombinatorów. Nad wszystkim sprawowała czujną opiekę wszechobecna bezpieka – werbowała współpracowników, utrącała gwiazdy, szpiegowała i mąciła na zlecenie konkurencyjnych frakcji partii komunistycznej. Historia polskiego futbolu to nie tylko złoty medal olimpijski i dwukrotnie trzecie miejsce na mistrzostwach świata – to także podsłuchy, prowokacje i afery obyczajowe. W książce Grzegorza Majchrzaka opartej na nieznanych materiałach IPN sensacja goni sensację, a historie Kazimierza Deyny, „bandy czworga”, Jana Tomaszewskiego, Marka Leśniaka czy Roberta Gadochy jasno pokazują komu bezpieka „założyła siatkę”, a kto potrafił jej strzelić w okienko.