Grabowska Barbara Livres

Książka to pierwsze opracowanie dotyczące bóstw tworzących panteon Bengalu. Autorka zajęła się omówieniem średniowiecznych poematów narracyjnych, zwanymi mangala. Postacią dominującą w tej poezji jest czczona od wieków małżonka Śiwy. Mangala pisane przez wybitnych poetów Bengalu stworzyły nowe mity i równocześnie nowe wcielenia bogini małżonki Śiwy. Mangale prezentują najbardziej żywotne tradycje religijne Bengalu - kulty bogiń, pochodzące z dawnych domowych rytuałów. Podstawowy materiał źródłowy to Ćandimangali, czyli poematy narracyjne, prezentują one dotychczasowy stan wiedzy na temat bogini indyjskiej w jej wersji klasycznej i bengalskiej. Książka napisana jest prostym językiem i ma przejrzystą konstrukcję. Autorka stworzyła wzorcowy podręcznik akademicki, który wzbogaca naszą ubogą wiedzę o religii, kulturze i literaturze Indii. Podręcznik adresowany jest przede wszystkim do studentów i wykładowców orientalistyki we wszystkich ośrodkach uniwersyteckich kraju, może być także wykorzystywany na innych wydziałach: kulturologii, literatury, religioznawstwa, antropologii, etnografii i folklorystyki akademickiej.

Książka jest poświęcona kultowi Manasy, bogini węży, opiewanej w poematach narracyjnych zwanych mangalami, które powstawały od XV do XIX wieku w Bengalu. Czczona we wsiach pod wieloma imionami i postaciami, bogini ta ma niewątpliwe związki z przedaryjskim kultem Bogini Matki. Autorka szczegółowo omawia mit o Manasie, dowodząc jego związku z wierzeniami szamańskimi.

W studium literatury indyjskiej autorstwa Barbary Grabowskiej zachwyca kalejdoskop barwnych wątków dotyczących relacji bogów i bohaterów z niebiankami i ziemiankami zawartych w dwóch wielkich epopejach, Mahabharacie i Ramajanie, innych sanskryckich tekstach klasycznych oraz nowszych bengalskich. Autorka prowadząc rozważania o erotycznych skandalach na indyjskim Olimpie, sposobach zawierania małżeństw czy związkach Kryszny z kobietami, zwraca uwagę na fakt, że w literaturze indyjskiej ukształtowały się dwa wizerunki kobiety: idealnej żony, pozbawionej woli i indywidualności i traktującej męża jak boga, oraz idealnej kochanki, partnerki w rozkoszach miłosnych, symbolu erotycznego. Oba wzorce zostały wykreowane z męskiego punktu widzenia w społeczeństwie zdominowanym przez struktury patriarchalne. Postać Sity, oddanej żony, w dyskursie feministycznym służy jako dowód aprobaty dla cierpienia kobiet poddanych męskiej tyranii. Całość tworzy wielowątkowy przekaz dający świadectwo toczącemu się w Indiach dialogowi kultur i epok. Kolejne rozdziały stanowią ilustrację klarownych konstrukcji myślowych, a atrakcyjna tematyka rozszerza pole recepcji poza grono specjalistów i studentów. Barbara Grabowska, profesor w Zakładzie Azji Południowej Wydziału Orientalistycznego Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się literaturą i religią Indii, zwłaszcza Bengalu.