Piłat Robert Livres

Pogłębiamy nasze rozumienie świata przez sumienność i metodyczność, lecz na tej drodze często spotyka nas rozczarowanie. Im mocniej wyostrzamy spojrzenie, tym bardziej widzimy samo doświadczenie, a nie rzeczywistość, która się za nim kryje. Dostrzegamy niepewność zmysłów, umowność pojęć i chwiejność sądów. Podstawy naszych silnych przekonań okazują się słabe. Świat bezpośredni, rozciągający się przed naszymi oczami, wydaje się zanikać, a samo pojęcie rzeczywistości staje się zagadkowe. Im bardziej dążymy do wiedzy, tym więcej napotykamy pułapek. Czy współczesna nauka i filozofia pozwalają nam jeszcze na indywidualną rozumność? Czy prawda jest czymś uchwytnym dla każdego? Czy zdrowy rozsądek potrafi nas obronić przed łatwością przesądów i zakusami ideologii? Eseje zawarte w tym tomie są poszukiwaniem pozytywnej, optymistycznej odpowiedzi na te pytania. Bowiem gdy zamiast odwracać wzrok od paradoksów wiedzy uświadomimy je sobie w pełni, zobaczymy też, że mamy już wszystko, co konieczne, by sobie z nimi poradzić.

Książka należy do serii podręcznik�w `Edukacji filozoficznej`, kt�rych założeniem jest edukacja filozoficzna pojmowana jako uzupełnienie pozostałych przedmiot�w (przede wszystkim języka polskiego i historii, ale także fizyki, matematyki czy biologii). Autorzy traktują filozofię jako kontekst literatury oraz jako pomoc w rozumieniu otaczającego świata. Zachęcają uczni�w do samodzielnego zmierzenia się z odwiecznymi problemami filozoficznymi. Omawiane zagadnienia etyczne mogą być także punktem wyjścia dyskusji z uczniami na godzinach wychowawczych. W książkach z serii `Edukacja filozoficzna` więcej jest ćwiczeń niż wykładu, więcej zachęty do własnego wysiłku niż gotowej wiedzy. Każdy rozdział stanowi zarazem gotowy scenariusz lekcji dla nauczyciela niemającego wykształcenia filozoficznego. W ostatnim tomie `Edukacji filozoficznej` gł�wnym obiektem refleksji jest człowiek, wybrane wartości oraz problemy związane z człowieczeństwem, m.in. wolność, odpowiedzialność, sprawiedliwość, komunikacja międzyludzka, funkcjonowanie jednostki we wsp�lnocie czy sens życia.

Zbiór szkiców i refleksji filozoficznych dotyczących fenomenu miłości wraz z analizą związku terminów 'powinność' i 'samowiedza'.

Pragnienie poznania samego siebie jest prawdopodobnie tak dawne jak myślący człowiek. Długa tradycja zachodniej filozofii nadała temu pragnieniu sens imperatywu. Od stuleci słyszymy, że bez samowiedzy nie zachowamy tożsamości, nie zdobędziemy moralnej kompetencji ani nie osiągniemy szczęścia. Samowiedza ma nas stawiać w sytuacji zobowiązania wobec samych siebie, ma nas skłonić do przyjęcia obowiązku bycia sobą w prawdzie o samym sobie. Lecz ten ideał jest pełen sprzeczności wynikających z samej istoty refleksji. Ilekroć samopoznający się podmiot osiąga jakiś sukces w rozeznaniu własnej cechy, czynu czy uczucia, natychmiast staje przed pytaniem: Kim jestem ja, który zdobył owo rozeznanie w samym sobie? Co znaczy dla mnie mój nowy stan samowiedzy? Głęboka aporetyczność samopoznania wywołuje zwątpienie. Być może prawda o sobie samym po prostu nie istnieje, a ideał samopoznania jest filozoficznym złudzeniem. Z drugiej strony jednak – i jest to punkt widzenia przedstawiony w książce – samopoznanie jest ideałem, który właśnie z napotkanych sprzeczności wydobywa podmiot w jego nowej, dojrzałej postaci – podmiot ironicznej samowiedzy. Po każdej porażce refleksji pozostajemy w stanie ironicznej samoświadomości, opisując sami siebie w języku, z którym się już nie utożsamiamy. Lecz jest ironia twórcza i świadoma, nie działa niszcząco w ukryciu, lecz przyczynia się do realizacji najważniejszego dążenia filozofii – podniesienia tego, co nas kształtuje, na poziom racjonalnego sądu, który kształtujemy my sami.

W czasach, gdy mniemanie o ludzkiej naturze przenika gorycz, a namysł nad rolą wartości i ideałów wybrzmiewa śmiesznie, pora pokazać, że sztuka filozoficznej refleksji to nie bujanie w obłokach, ale sposób na uczynienie życia bogatszym. Ta książka to antidotum na cyniczną codzienność podporządkowaną wymogom „zdrowego rozsądku”. W każdym z 31 lekkich, choć pełnych erudycji esejów autor zastanawia się nad znaczeniem wartości – tych górnolotnych i tych przyziemnych – dla bycia współczesnym człowiekiem. Nie ogranicza się przy tym do samej filozofii, lecz swobodnie sięga do dzieł kultury, literatury i sztuki, by pokazać, że refleksyjność to nieodzowna cecha każdego człowieka o szerokich horyzontach, a między wzniosłymi ideałami a codziennym życiem toczy się gra, którą możemy wygrać.