Andrzej Fabianowski Livres

Proza Szaloma Asza charakteryzuje się odważną syntezą wartości biblijnych, fundamentów judaizmu i chrześcijaństwa, dawności i współczesności, tradycji żydowskich i kultury polskiej. Autorzy zamieszczonych w tym tomie studiów, badacze romantyzmu polskiego, dokonują interpretacji utworów Asza i odnajdują w nich, podobnie jak w twórczości romantycznej, wartości uniwersalne, pozytywnie nastawione na inność, ale nawiązujące do różnych wzorców kulturowych. Zebrane tu prace mają charakter komplementarny do typowych badań, zazwyczaj nastawionych na odnajdywanie w dziełach Asza różnych mutacji spuścizny judaistycznej i ich opisywanie, odkrywają obecną pod powierzchnią realistycznego opisu Asza duchową tkankę świata.

Autor przedstawia relacje, jakie łączyły Mickiewicza z szeroko pojętym judaizmem, z którym poeta zetknął się, przebywając na emigracji oraz jego zainteresowanie mistyką żydowską, kabałą, reinkarnacją, literaturą i kulturą Żydów. Obszerne studium uzupełniają teksty, które szczegółowo analizują różne „żydowskie” wątki w życiu i twórczości Mickiewicza, a także innych wybitnych polskich romantyków (J. Słowacki, Z. Krasiński, C.K. Norwid, J.I. Kraszewski i M. Czajkowski). Materiał analityczny aneksów pochodzi z mało lub w ogóle nieznanych archiwaliów polskich i zagranicznych. W kilku z nich, o charakterze historyczno-kulturowym, omówiono m.in.: historię Żydów na ziemiach polskich, ich walkę w obronie Rzeczypospolitej, podejście księży zmartwychwstańców do kwestii żydowskiej, ruch frankistowski, fenomen karczm prowadzonych przez Żydów. Mickiewicz and the Jewish World. A Study with Appendices The author presents Mickiewicz’s relations with widely defined Judaism, which the poet encountered while living in exile, as well as his interest in Jewish mysticism, literature and culture. A comprehensive study is supplemented by the texts analysing in detail various “Jewish” themes in life and works of Mickiewicz and other Polish Romantics (J. Słowacki, Z. Krasiński, C.K. Norwid, J.I. Kraszewski and M. Czajkowski).

Sonata Norwidowska Ktokolwiek zacząłby naukę o formach muzycznych, dowiedziałby się, że wśród najściślejszych jest forma sonatowa. Zgłębiając temat, ów adept teorii muzyki przekonałby się niebawem, że nawet w epoce klasycyzmu nie powstała ani jedna sonata zbudowana wedle skodyfikowanych zasad, w XIX stuleciu zaś została raczej ideą formy, reprezentowaną przez dziesiątki unikatowych realizacji, osobistych wypowiedzi twórczych, w których nie konstrukcja decyduje o ekspresji, lecz treść i ekspresja znajdują odzwierciedlenie w konstrukcji. Sonata romantyczna to rodzaj oznajmienia – odkompozytorskiego przesłania mówiącego o całych systemach estetycznych, a nawet etycznych wartości. • Cyprian Norwid i Fryderyk Chopin nieomal się rozminęli – 28-letni poeta przyjechał do Paryża w lutym 1849 roku, ledwo osiem miesięcy przed śmiercią kompozytora. W tym krótkim czasie jednak Chopin został przez Norwida rozpoznany jako najdoskonalsze wcielenie jego idei artysty – artysty w ogóle i artysty narodowego – jako inkarnacja ciągu poglądów estetycznych i etycznych Norwida konsekwentnie przezeń budowanego przez całe życie. • Wykład o filozofii Norwidowskiej ma formę sonaty – a zatem formę właściwą dla orzekania o zagadnieniach najwyższej wagi. W tym wypadku jest to formy Chopinowskiej Sonaty b-moll op. 35 – odwzorowana w konstrukcji tekstu, ale też w konstrukcji całej myśli Norwidowskiej o Chopinie, sztuce i nieśmiertelności.