Kocój Ewa Livres

Cultural heritage is one of the concepts that have made an unusual career in the 20th century. The cultural codes associated with it – senses, meanings, and ideas, characteristic for specific local or national communities, and the tangible and intangible assets, became a space for new fascinations as well as scientific, regional, social and amateur exploration. These multiple searches for the truth showed that the essence of heritage is portrayed in the choice transforming the cultural goods into “our heritage.” The areas of culture, which are given axiological sense by individuals or communities, are usually protected and communicated to the next generations. There are various forms of communication – individual as well as collective oral tradition, institutional – public, private and non-governmental distinctive for organizations which select the phenomena and artefacts important from the point of view of their meanings. The texts included in the monograph present an enormous potential of the group of phenomena belonging to the tangible and intangible cultural heritage as well as its management. They also bring new findings and research perspectives, point to interesting meanings and associations, which are characteristic of this area of interdisciplinary research. By touching the local and universal as well as private and institutional, the authors show that the field of cultural heritage and its management can still offer a lot to explore... Ewa Kocój, Introduction

Monografia przybliżająca dzieje, zabytki i tradycje kościoła św. Jana Chrzciciela w Orawce powstała dzięki widocznemu w pracy dużemu zaangażowaniu jej Autorek, które pozyskały niezbędne dane na drodze kwerend, rozmów i wywiadów oraz rewizji dotychczasowych opracowań. Opowieść o kościele w Orawce toczy się tu wokół zasłon liturgicznych zabytku rzadkiego i cennego, a równocześnie na tyle niedopracowanego, że na przykład ich typologia proponowana w monografii opiera się na wzorach wypracowanych na gruncie niemieckim. W pracy widoczna jest obszerna materia badań, dobrze zaprezentowana i jasno wynikająca z różnych dróg powiązań omawianych zasłon - od tropów historycznych, przez etnograficzne i historycznosztuczne. Kościół św. Jana Chrzciciela w Orawce należy do najcenniejszych polskich zabytków architektury drewnianej. Autorki monografii przybliżają go w kontekście warunków jego powstania i rozwoju. Pokazują, jak na jego dzisiejszy kształt wpłynęła historia regionu. Zwracają uwagę na ważną kwestię międzykulturowości, przenikanie się różnych tradycji: węgierskich, słowackich, polskich i wołoskich [...]. Wśród omawianych dekoracji szeroko analizowane są kurtyny liturgiczne. Ich kulturowa, etnograficzna wartość wiąże się zarówno z tym, co przedstawiają, jak i tym, jaką funkcję spełniają w roku liturgicznym. Monografia pokazuje, jak ważne dla kultury są obiekty symboliczne i funkcjonalne, ukształtowane w toku zmiennej historii i zaangażowania w przestrzeń religii. Historia zasłon i ich znaczenie, sumiennie przybliżone przez Autorki monografii, opowiada o kształtowaniu pewnej społeczności, o formowaniu się tradycji, o rytmie życia koncentrującego się wokół wydarzeń związanych z obrzędowością religijną. - z recenzji dr hab. Beaty Bigaj-Zwonek, prof. Akademii Ignatianum

Praca porusza tematykę praktycznie niezbadaną, a czyni to w sposób nowatorski, łącząc problematykę teologiczno-liturgiczną prawosławia z kulturą ludową. Takie połączenie otwiera nowe perspektywy – wyprowadza dogmatyczne i katechetyczne myślenie o czasie liturgicznym, sakralnym z ograniczonych ram oficjalnej religijności i konfrontuje je z przełożeniem na żywy odbiór w ludzie, z drugiej strony – przestaje patrzeć na duchową kulturę ludową jak na skansen, a ukazuje dynamikę odbioru, przetwarzania i zwrotnego inspirowania kultury „wysokiej”. Zarówno aspekt kalendarza liturgicznego, jak i jego odpowiednika ludowego jest oparty na solidnych kwerendach i badaniach terenowych w Rumunii. Rumuńska kultura duchowa stanowi wartość zamkniętą. Należąc do Pax Bizantina i w, dużej mierze, uczestnicząc w Slavia Orthodoxa, pozostaje na uboczu zainteresowań zarówno bizantynistów, jak i paleoslawistów. Leżąc na skrzyżowaniu kultur i interesów politycznych, Rumunia własnymi wyborami nieraz doprowadzała do zaniedbania lub wręcz obumarcia części tradycji narodowej. Wiele takich wyrw w pamięci kulturowej praca p. Ewy Kocój zapełnia. Praca porządkuje bowiem ogromny materiał: omawia źródła i strukturę prawosławnego kalendarza juliańskiego i ery bizantyjskiej i trzy główne cykle tego kalendarza, a także źródła, typologie i cechy charakterystyczne kalendarza ludowego prawosławnych Rumunów i odbicie cyklów cerkiewnych w obrzędowości ludowej. W ten sposób czytelnik otrzymuje przegląd obecności na ziemiach rumuńskich piśmienniczego dziedzictwa bizantyńsko-słowiańskiego i lokalnych wariantów tradycyjnych typów ksiąg, a także dzieł pseudokanonicznych, legendarnych, beletrystycznych i magicznych Z recenzji Prof. dr hab. Aleksandra Naumowa