Die Kriegschronik der polnischen Reporterin Aurelia Wyleżyńska dokumentiert eindrucksvoll ihre Erlebnisse während der Besetzung Warschaus ab September 1939. Furchtlos beschreibt sie das Geschehen und hinterlässt ein bedeutendes historisches und literarisches Zeugnis, das bis zu ihrem Tod im Warschauer Aufstand 1944 reicht.
Das Buch "Die Zauberstadt" der heute nahezu unbekannten polnischen Schriftstellerin, Journalistin und Übersetzerin Aurelia Wyleżyńska aus dem Jahr 1929 handelt von einer jungen Frau, die nach einer gescheiterten Beziehung aus Warschau nach Paris flieht, um in der Anonymität der Großstadt Vergessen zu finden. Ihr Schmerz und ihre Trauer halten sie gefangen. Doch die Stadt zieht sie in ihren Bann. Sie sucht sich eine neue Wohnung, streift durch die Straßen und Parks, besucht Geschäfte, Märkte, Museen, Theater und Revuen. Im Paris der 1920er Jahre beginnt für Maria ein neues Leben. Die „Zauberstadt“ ist der erste ins Deutsche übersetzte Roman dieser vergessenen Autorin, deren Werk von Multikulturalität und europäischer Zugehörigkeit zeugt.
„Kroniki wojenne” Aurelii Wyleżyńskiej nie są zwyczajnym dziennikiem z czasów II wojny światowej. Ujęte w formę reportażu, sporządzane na gorąco zapiski, tu i teraz chwytające ulotność wrażeń, doświadczenia grozy i śmierci, są ponadczasowym świadectwem terroru i zarazem portretem psychologicznym polskiego społeczeństwa pod niemiecką okupacją. Ostatnią wolą autorki, zmarłej tragicznie w trzecim dniu Powstania Warszawskiego, było wydanie jej Kronik, lecz zapomniany dziennik po jej śmierci spoczywał rozproszony w archiwach i bibliotekach. Dopiero dziś, siedemdziesiąt siedem lat później, jeden z najważniejszych polskich tekstów wojennych zostaje przywrócony polskiemu czytelnikowi. „Postanowiłam być kronikarką niszczonego przez barbarzyńskie hordy miasta i muszę zbierać dokumenty, gdzie się da” – pisała autorka. Jej Kroniki to tekst bez wątpienia wyjątkowy, nie tylko na tle swojej epoki, ale także w dziejach literatury polskiej i światowej. Forma i treść tego dzieła stawiają go w szeregu najlepszych, najbardziej poruszających tekstów wojennych jakie kiedykolwiek powstały. Konsekwentnie unika oceny, a jedynie pokazuje kontekst, niekiedy splot wielu okoliczności, które doprowadzają człowieka do stanu okrucieństwa, apatii, bezradności czy nadzwyczajnego bohaterstwa. Gdyby w literaturze polskiej szukać dzieła, które miałoby pretendować do miana „polskiego sumienia” czasów II wojny światowej to bez wątpienia to co stworzyła Aurelia Wyleżyńska uznać można za najważniejszego kandydata do tego miana.