Ligęza Wojciech Livres

W światach wymyślonych ulokowana została chimera ładu obdarzonego sensem, ale właśnie w tym, co utopijne i nieosiągalne, poeta czuje się u siebie. Historia i egzystencja to tematy raczej ponure. Nie do uniknięcia ani ominięcia. Jak obłaskawić potwory, jak współżyć z demonami – głowią się poeci. Odesłać rzeczy ponadnaturalne do lamusa to ogłosić artystyczną plajtę, przyznać się do klęski woli, myśli, wyobraźni. Bóg ukryty, umykający, niepojęty, Bóg bliski, opiekuńczy, z ludźmi cierpiący – zmienny obiekt pragnienia, wątpliwości, wahania. Mówią: metafizyczny wymiar sztuki, mówią – wyraz tchnienia wieczności w skąpo odmierzonych dniach i latach, ale czy w istocie nie chodzi o kaligrafię przejść od negacji do afirmacji, od zwątpienia do nadziei? W wierszach prawdziwych artystów przemawia niemożliwe. Zapowiedzi, obietnice, projekty przyszłości, świetne początki. I uderzenie z wysoka albo znikąd. Wiecznie to samo, o czym najlepiej wiedzą prorocy i poeci. Nawet spopielałe książki przypominać będą o tym, jak wyglądało życie przed zagładą. Wojciech Ligęza

Poeci emigracyjni, o których piszę w tej książce, mają wiele istotnych rzeczy do zakomunikowania czytelnikom, gdyż ich przekazy i przesłania zachowują w tym sensie aktualność, że mówią o kluczowych doświadczeniach człowieka wobec dziejów, społeczeństwa, wspólnoty ludzkiej, kultury i natury, radości oraz niedogodności życia jednostki, wreszcie przeznaczeń ostatecznych. Proces poznawania drugiego nurtu, który rozwijał się niezależnie od tendencji literackich panujących w Polsce, zbliżał w okresach kolejnych odwilży i oddalał w latach opresji politycznej, nadal trwa, bywa, że słabnie i zapewne nieprędko się zakończy jeśli w ogóle to możliwe. Określenie drugi nurt równoległy, zachowujący swą specyfikę, odnosi się do historycznie uwarunkowanej odrębności, jak pisałem znoszonej, przezwyciężanej, ale również do procedur i preferencji poznawczych. Nie wszystko w tej domenie pisarstwa zostało rozpoznane, opisane, przeżyte, a zatem drugi nurt istnieje jako zadanie także dla autora książki. ze wstępu Wojciecha Ligęzy

Pisarz [] buduje porozumienie z czytelnikami. Fingując odwołania do doświadczeń powszechnych, uruchamia wyrafinowaną, przekorną grę. Mobilizuje uwagę odbiorczą, wciąga czytelnika w obszar własnych dywagacji, tak, by on przyświadczał obserwacjom i argumentom. [] Regułą w świecie Schulza jest przekroczenie ufundowane na pozorach zgody z mniemaniami odbiorcy. [] opowiadający pragnie potwierdzenia heretyckich spostrzeżeń, ale jednocześnie nie negocjuje prawdy, nie ustala wspólnej linii eksperymentu poznawczego. Zatem w prozie Schulza za oczywiste podaje się to, co ukryte, niepochwytne, nie dość wyodrębnione, niedomyślane do końca. Odbiorcy, z którym ustanawia się raczej chwiejną więź, pozostawia się rolę podrzędną, mianowicie powinien on jak za przewodnikiem podążać za narratorem jego wyznaczonym od nowa traktem myślenia.