Dorota Walczak-Delanois Livres

The stormy history of Poland has made commitment a staple feature of much Polish writing. Awarded the Nobel Prize for literature in 1980, Czesław Miłosz is not only a good example of a Polish committed writer, he also illustrates the complexity of literary commitment in contemporary society. The centenary of his birth in 2011 offered the opportunity to tackle the question of writers’ commitment during the international conference «From Your Land to On the Commitment of the Writer in European and Polish Literature in the 20th and 21st Centuries», which took place on the 17th and the 18th November 2011 at the Université Libre de Bruxelles. The present volume offers selected contributions presented on that occasion and thus proposes an original confrontation between the points of view of scholars and artists about the notion of the contemporary commitment of writers.

Pierwszym i najważniejszym zamysłem tej ambitnej (dwujęzycznej) książki jest próba ogarnięcia i opisania wczesnej twórczości poetyckiej i działalności translatorskiej Mariana Pankowskiego, w ścisłym związku z bilingwistyczną poetyką, która cechuje dociekania artystyczne polsko-belgijskiego pisarza, którego stulecie urodzin obchodzono w 2019 r. Dorota Walczak-Delanois jest badaczką, poetką i tłumaczką. Pierwsza część książki to BIOGRAFIA NIE TYLKO POETYCKA, w której zawarte zostały: biografia autora i ogólna charakterystyka dzieła literackiego. W drugiej części SPOTKANIAAUTORSKIE SPOTKANIA TRANSLATORSKIE możemy ujrzeć Mariana Pankowskiego ewoluującego w środowisku uniwersyteckim, literackim i krytycznym Belgii; możemy zrozumieć jego działalność w roli poety, tłumacza poezji i passeur przewoźnika dla innych poetów. Następny rozdział przedstawia powinowactwa poetyckie autora i funkcjonowanie jego imaginarium. Tomy poezji w języku polskim, które napisał przed publikacją swych wierszy francuskojęzycznych są także obecne w części kolejnej ŻYCIE WIERSZEM POETYCKIE MATRYCE MARIANA PANKOWSKIEGO. Część ŚWIATY PARALELNE: KOLOR MŁODEGO MODRZEWIA I UŚCISK TERAŹNIEJSZOŚCI, stawia w centrum zainteresowania dwa tomy francuskojęzyczne, kontekstualizuje je i wyjaśnia rangę języka francuskiego w przedsięwzięciu Pankowskiego. STANY SZCZĘŚLIWE, ostatni rozdział pierwszej części dzieła, reasumuje tę część intensywnego czasu dla Mariana Pankowskiego, który spełnia się w ocenie krytyki literackiej, ale także jako autor w pełni świadomy, który odnajduje szczęście w wymarzonym pisaniu i szczęście proste, ludzkie, w codziennym życiu człowieka. Druga część książki zawiera wiersze francuskie Mariana Pankowskiego, które Walczak-Delanois przetłumaczyła w całości, zachowując porządek dwóch tomów pt. Couleur de jeune mlze i Poigne du prsent. Najpierw zamieszczony został tekst wiersza francuskiego a następnie jego tłumaczenie na polski. Każdy wiersz opatrzony został komentarzem do wiersza, który przedstawia ewentualne lub / i paralelne wersje tekstu. Potem kolejno następują: indeks autorów, tłumaczy i redaktorów oraz poetycka bibliografia. Zamieszczone w książce ilustracje, które pomagają uwidocznić czytelnikowi frankofoński świat Pankowskiego, dopełniają tomu.

Coraz rzadziej widuję moje dziecko, ale słyszę jej nóżki, tupiące po podłodze i wiem, że nie dzieje się jej nic złego. Chciałabym móc czasem stąd wyjść, pooddychać świeżym powietrzem, ale wiem, że to niemożliwe. Losy trzech kobiet bohaterek powieści spinają klamrą wydarzenia, rozgrywające się na przestrzeni 75 lat. Skrywane tajemnice rodzinne powoli zaczynają wychodzić na jaw, a przeszłość nabiera zupełnie innych barw i nie pozostaje bez wpływu na teraźniejszość. Jak poradzi sobie z tą przeszłością Anna najmłodsza z kobiet, urzędująca burmistrz małego miasteczka? Dziesiątki lat wcześniej jego żydowscy mieszkańcy zmagali się z życiem, którego kres był już z góry przesądzony. Mimo to nielicznym udało się wyrwać ze szponów niemieckiej machiny śmierci. W jaki sposób się ratowali i jak dostosowali się do realiów powojennej rzeczywistości? Do czego byli zdolni, by po latach walki o przetrwanie zbudować podwaliny nowego życia?

Autorka, kierująca polonistyczną katedrą na Wolnym Uniwersytecie w Brukseli, gdzie wykłada między innymi kulturę, literaturę (zwłaszcza poezję) i historię Polski, adresuje swą książkę przede wszystkim do studentówobcokrajowców, ale także poprzez propozycje nowych odczytań i do znawców poezji, i po prostu do jej miłośników. Książka, zainspirowana wieloletnią praktyką dydaktyczną poza granicami Polski, ukazuje sylwetki biograficzne i twórczość autorów, którzy stanowią o niepowtarzalności i specyfice polskiej poezji. To jednocześnie historia literatury polskiej pokazana na przykładzie konkretnych wierszy, spotkań ze sztukami pięknymi, muzyką i historią. Niewidzialna nić refleksji i analizy prowadzona jest od początku XX wieku (przykład Bolesława Leśmiana) aż do XXI wieku (przykład Jasia Kapeli). Autorka zachęca do ponownego odczytywania wierszy znanych, ale i zapomnianych (pióra Tadeusza Peipera, Bruno Jasieńskiego, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Tadeusza Różewicza), do rozpoznania na nowo jako arcyciekawych takich poetów, jak Andrzej Bursa i Marian Pankowski, do dokładnego przeczytania w ważnych, niezbędnych kontekstach twórców XXI wieku (jak np. Szczepan Kopyt). Niedoczytanie i nierozpoznanie stają się swoistym papierkiem lakmusowym ciągłości szeroko pojętej awangardowej tradycji poetyckiej, niepodległej zmieniającym się czasom. Po każdym z dziesięciu rozdziałów następuje wybór bibliografii, by ułatwić czytelnikowi kontynuowanie poszukiwań i formułowanie własnej opinii.