Awangarda w CBWA zawiera rekonstrukcję trzech wystaw awangardy w latach
pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ubiegłego wieku, w szerokim kontekście
artystycznym, kulturowym, historycznym i politycznym ? Kobro i Strzemińskiego,
Henryka Stażewskiego (1965) oraz Marii Ewy Łunkiewicz-Rogoyskiej (1969). Dwie
ostatnie świadczą o aktualności tradycji awangardowej czasu odwilży i udanej
reaktywacji awangardy w nowej rzeczywistości lat sześćdziesiątych ubiegłego
wieku. dr hab. Iwona Luba ? kierownik Zakładu Historii Sztuki i Kultury
Nowoczesnej w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego. Prowadzi
badania nad sztuką polską i europejską XX wieku, głównie nad awangardą i
związkami sztuki z polityką. Opublikowała m.in.: Dialog nowoczesności z
tradycją. Malarstwo polskie dwudziestolecia międzywojennego (2004); Duch
romantyzmu i modernizacja. Sztuka oficjalna Drugiej Rzeczypospolitej (2012);
Berlin. Szalone lata dwudzieste. Życie nocne i sztuka (2013); Władysław
Strzemiński ? zawsze w awangardzie. Rekonstrukcja nieznanej biografii
1893?1917 (z Ewą Pauliną Wawer, 2017). Redaktorka naukowa m.in. Teorii
widzenia Władysława Strzemińskiego (2016).
Życie przed życiem Władysława Strzemińskiego Książka Iwony Luby i Ewy Pauliny
Wawer, zatytułowana Władysław Strzemiński zawsze w awangardzie. Rekonstrukcja
nieznanej biografii 18931917, to kolejne wydawnictwo Muzeum Sztuki w Łodzi.
Jego nadrzędnym celem jest rzucenie światła na dzieciństwo i młodość
Strzemińskiego, na losy ikonicznej postaci polskiej awangardy jeszcze przed
przenosinami do Polski. Autorki, dzięki licznym kwerendom m.in. w rosyjskich
archiwach wojskowych, ujawniają nie tylko nieznane fakty dotyczące m.in.
udziału Strzemińskiego w I wojnie światowej, ale stawiają także śmiałe
hipotezy dotyczące m.in kalectwa i śmierci artysty. Czy Strzemiński
rzeczywiście stracił rękę, nogę i oko w 1915 roku w wyniku przypadkowego
wybuchu granatu? Skoro tak, to dlaczego dwa lata później był zdolny do służby
wojskowej i miał wrócić na front? We wstępie autorki przyznają, że pierwotnie
ich książka miała być poświęcona życiu i twórczości Katarzyny Kobro, a w
pierwszą naukową biografię jej męża przerodziła się nieoczekiwanie. Iwona Luba
i Ewa Paulina Wawer podkreślają, że ich dzieło diametralnie zmieni
postrzeganie młodości i dzieciństwa twórcy Sali Neoplastycznej. Rzuca nowe
światło na jego osobowość, postawę, wybory, sztukę i nauczanie. Otwiera nowe,
zaskakujące perspektywy badawcze. Podane w niej udokumentowane archiwalnie
fakty zmuszają do rewizji myślenia o Strzemińskim i jego twórczości.
Informacje, do których dotarły autorki, często mocno różnią się od tych, które
Nika Strzemińska opublikowała w książce Sztuka, miłość i nienawiść. Pojawiła
się więc potrzeba weryfikacji danych znanych dzięki córce, tym bardziej że jej
książka, od momentu publikacji uważana za podstawowe źródło wiedzy o Kobro i
Strzemińskim, zmonopolizowała sposób ich postrzegania. Rezultaty poszukiwań
okazywały się coraz bardziej zaskakujące stąd decyzja o napisaniu w pierwszej
kolejności właśnie o Strzemińskim i jego niezłomnej postawie. Przecież w
bardzo młodym wieku amputowano mu dwie kończyny, a on nie załamał się i
uczynił ze sztuki projekt swojego życia. Niemal natychmiast po
rekonwalescencji został wybrany na pierwszego w historii dyrektora
Wszechrosyjskiego Biura Wystaw Artystycznych, by po przyjeździe do Polski
współtworzyć takie ugrupowania jak Blok, Praesens czy wreszcie a.r. Iwona Luba
i Ewa Paulina Wawer przyznają, że badania archiwalne w Moskwie i Petersburgu
przeszły najśmielsze oczekiwania i doprowadziły do rewizji dotychczasowego
stanu wiedzy o Strzemińskim. Wierzcie nam na słowo: w Powidokach Andrzej Wajda
pokazał tylko część niesamowitych historii z życia artysty.
Opowiesc o Berlinie w zawrotnym rytmie fokstrota i rewiowych popisow prowadzi przez szalone lata dwudzieste XX wieku i pokazuje miasto w roznych odslonach W tetniacym zyciem w dzien i w nocy Berlinie spotykamy geniuszy nauki literatury i sztuki gwiazdy filmu od Marleny Dietrich Leni Riefenstahl i Fritza Langa przez Bertolta Brechta i Ottona Dixa po Alberta Einsteina a takze najwybitniejszych politykow muzykow i sportowcow