Teresa Torańska Livres

To nie są rozmowy o śmierci i Zagładzie, utrzymane w wojennych schematach. Ale o tajemnicach. Skrywanych, ugniatanych i wypieranych z pamięci. Kt�re dopiero po dziesiątkach lat znowu zaczynają uwierać i dojrzewać do tego, by je wyłuskać z podświadomości. I nazwać. To są rozmowy: - o losie, kt�ry nie mieści się w żadnym logicznym porządku i nie da je się zamknąć w przewidywalnych rozwiązaniach - o napotykanych po drodze ludziach, wychodzących poza stereotypowe i uproszczone zachowania, przez kt�rych historia staje się zbyt skomplikowana, by można ją było szybko i łatwo przetrawić. Oraz poddać jednowymiarowej ocenie; - i o pamięci, kt�ra selekcjonując zdarzenia, wymazuje z nich najdrażliwsze doznania, a zachowane oczyszcza z emocji. Teresa Torańska - wstęp do książki

Ostatnia książka Teresy Torańskiej, którą sama autorka uważała za jedną z dwóch, obok „Onych”, najważniejszych w jej dorobku. Zbiór rozmów (kilku już opublikowanych i wielu zrobionych na potrzeby tej książki, które nigdy nie ukazały się w druku) składa się na obraz Polski „posmoleńskiej” - jak ta katastrofa wpłynęła na społeczeństwo, polityków, ludzi związanych ze sprawą smoleńską i przyszły kształt życia politycznego w Polsce. Teresa Torańska pracowała nad tą książką do końca, nie zdążyła zrobić jeszcze kilku wywiadów, ale materiał, który pozostawiła, jest ważną diagnozą dzisiejszej Polski.

?Dalej? to książka złożona z rozm�w z tymi, kt�rzy nadawali i nadają kształt Polsce, zbudowali jej szkielet, stworzyli słownik pojęć potrzebnych do jej opisu.To wsp�łczesna historia naszego kraju, opowiedziana językiem, kt�rego pr�żno szukać w dzisiejszych gazetach czy telewizji, językiem pełnym treści, za kt�rymi wielu z nas tęskni, pełnym slow takich jak ?obowiązek?, ?służba?, ?patriotyzm?.To też książka, kt�ra pokazuje jak bardzo brakuje tej, kt�ra umiała takie słowa wydobywać, prowadzić rozmowę zamiast r�wnoległych monolog�w, docierać dzięki temu do punkt�w wsp�lnych.

Teresa Torańska od początku lat osiemdziesiątych poszukiwała odpowiedzi na pytanie „Czym jest komunizm?”, a w szczególności jego polska wersja, zarówno w wersji stalinowskiej, jak i późniejszej - aż po rok 1989. Temu służyły rozmowy przeprowadzane z działaczami partyjnymi lub ludźmi mogącymi z bliska obserwować mechanizmy władzy. Siedem z nich ukazało się w drugim obiegu w 1985 roku pod tytułem Oni . Zawartość Aneksu stanowi sześć kolejnych - trzy w różnym stopniu przygotowane do publikacji za życia autorki oraz trzy opublikowane (w skróconej wersji) w „Gazecie Wyborczej”. Na pytania Torańskiej odpowiadają: Artur Hajnicz – oficer polityczny LWP i dziennikarz, Jerzy Morawski – sekretarz KC PZPR, Jerzy Pomianowski – dziennikarz, tłumacz literatury pięknej, Samuel Sandler – historyk literatury polskiej, Artur Starewicz – sekretarz KC PZPR i Walenty Titkow – sekretarz komitetów wojewódzkich PZPR w Warszawie i Krakowie. Teresa Torańska (1944-2013) - dziennikarka, autorka książek, wywiadów i filmów dokumentalnych. W latach 70. i 80. współpracowała z tygodnikami `Argumenty`, `Kultura`, `Polityka`, później z `Tygodnikiem Solidarność`. Po wprowadzeniu stanu wojennego zwolniona z pracy z zakazem wykonywania zawodu. Publikowała w prasie zagranicznej (`Granta`, `L`Osservatore Romano`), współpracowała z paryską `Kulturą` i wydawnictwami podziemnymi. W latach 2000-2011 pracowała w `Dużym Formacie`, reporterskim dodatku `Gazety Wyborczej`. Od 2012 r. jej teksty ukazywały się w polskiej edycji `Newsweeka`. Po śmierci autorki powstała Fundacja, której celem jest promowanie rzetelnego, obywatelskiego dziennikarstwa. Fundacja przyznaje nagrody „Newsweeka” im. Teresy Torańskiej. Najważniejsze publikacje: Oni (1985) - rozmowy z byłymi komunistycznymi decydentami (przetłumaczone na trzynaście języków), My (1994) - zbiór rozmów z działaczami opozycji i przełomu lat 90., Byli (2006) - rozmowy z aparatczykami PRL-u, Są (2007) - opowieści o dobrych uczuciach, Jesteśmy. Rozstania `68 (2008) – głosy marcowych emigrantów, Śmierć spóźnia się o minutę (2010) - trzy rozmowy o wojennych losach.

Pierwszy od 40 lat zbi�r reportaży Teresy Torańskiej. Torańska przede wszystkim słucha. Bardzo uważnie. Schowana w szafie dyrektora PGR-u Mileszewy nie może się wtrącać do akcji, ale w innych sytuacjach robi to gorliwie. Domaga się od swych informator�w kolejnych wyjaśnień. Jest niestrudzona w wędr�wkach po r�żnych szczeblach, zwłaszcza gdy prosty człowiek doznaje krzywdy. ? ze wstępu Małgorzaty SzejnertTakie układy to obraz PRL-u lat 70. i 80. z perspektywy zwykłych ludzi, kt�rzy chcą godnie żyć, wywiązywać się z wyznaczonych im zadań, ludzi zależnych od odg�rnych decyzji, ludzi często niemających znikąd pomocy.