Kim był ksiądz Tiso, przyw�dca ruchu ludackiego ? fanatykiem czy
oportunistą?Jak to możliwe, że katolicki duchowny został partyjnym aktywistą,
a w końcu ? prezydentem?Jak godził chrześcijańskie wartości z fascynacją
faszyzmem? Czy deportując do Rzeszy tysiące słowackich Żyd�w, wiedział, że
posyła ich do kom�r gazowych? Choć został skazany za zbrodnie wojenne,
słowaccy historycy spierają się o ocenę jego działalności. Spuścizna
archiwalna po procesie Jozefa Tisy do dziś nie została opracowana. Byłoby
wielkim uproszczeniem (a także ułatwieniem), gdyby historyczne postacie były
wyraźnie jednoznaczne ? w stu procentach dobre albo złe. Tak na świecie nigdy
nie bywa. Na tym polega dramatyzm historii. (?) Niniejsza książka będzie
smutną opowieścią o patriotyzmie, kt�ry zszedł w ciężkich czasach na manowce.
Boszniacy – muzułmanie, Serbowie – prawosławni, Chorwaci – katolicy. Trzy
narody i religie, jeden kraj. „W Bośni wszystko jest bardziej: góry i ludzie,
i Bóg, i wojna” – mawiają mieszkańcy kraju w kształcie serca. Dziś Bośnia i
Hercegowina to jedyne w Europie państwo federacyjne mające trzech prezydentów
oraz miejscowości, w których meczet od kościoła jest rozdzielony jedynie przez
wąską uliczkę. Jest to też kraj, w którym ślady krwawej wojny sprzed prawie 30
lat widać nie tylko po znakach przestrzegających przed terenem zaminowanym czy
po podziurawionych kulami ścianach budynków, lecz także – a może przede
wszystkim – w oczach jego mieszkańców. Wojenne rany być może nigdy się tam nie
zabliźnią. Andrzej Krawczyk – historyk i dyplomata, który spędził w Bośni
ponad pięć lat jako Ambasador RP. Jego książka przedstawia czytelnikom wyniki
studiów nad skomplikowaną historią Jugosławii oraz Bośni i Hercegowiny, a
także jest zapisem dziesiątek rozmów i doświadczeń z własnego życia w
Sarajewie. To pozycja obowiązkowa dla każdego, kto kocha Bałkany i chce
zrozumieć współczesną Europę.
Ta książka to dziewięć krwistych portretów wszystkich prezydentów
Czechosłowacji plus jako bonus portret księdza Tiso – głowy marionetkowego
państwa słowackiego z czasów drugiej wojny światowej. Jest w tych opowieściach
nie tylko wiedza i rzetelny warsztat historyczny autora, ale także wiele
pysznych anegdotek. Jest dramat trudnych wyborów Edvarda Beneša i Emila Háchy,
są gangsterskie porachunki komunistycznych prezydentów – niczym z dobrego
kryminału i jest też niezamierzona groteska ich politycznych poczynań, a na
koniec barwny portret zmarłego przed dziesięciu laty Václava Havla, ostatniego
prezydenta Czechosłowacji i pierwszego – Republiki Czeskiej. Lektura tej
książki to wielka i pożyteczna przyjemność, polecam! Andrzej S. Jagodziński
Książka Andrzeja Krawczyka o prezydentach Czechosłowacji oferuje atrakcyjne
spojrzenie, bo polega na rzadkiej kombinacji: z jednej strony erudycji
zawodowego historyka, specjalisty od historii Czech i Słowacji, oraz
osobistym, głębokim doświadczeniu czeskiego środowiska, w którym Autor spędził
wiele lat jako ambasador Polski. Akapit o ostatnim z bohaterów jest napisany
też na podstawie autopsji i jest niezwykle ciekawym spojrzeniem w kontekście
zbliżającej się dziesiątej rocznicy śmierci Václava Havla. Książka
przekonująco pokazuje, że mając odpowiednią i przemyślaną koncepcję, można
jednak pisać historię całych krajów i narodów w zwięzłej formie biografii
czołowych polityków. Andrzejowi Krawczykowi udało się to dzięki wrażliwemu
połączeniu fragmentów poświęconych osobowościom prezydentów oraz fragmentów
wyjaśniających kontekst ich życia i działalności. Jako czeskiemu historykowi
czytanie o prezydentach Czechosłowacji nigdy nie wydawało mi się tak
interesujące. Miloš Řezník To jest poczet królów Czechosłowacji, czyli
prezydentów tego państwa w dwudziestym wieku. Zarazem to ciekawa opowieść o
losach naszych południowych sąsiadów; opowieść kompetentna i zajmująca. Autor
stara się być obiektywny i sprawiedliwy, gdy kreśli tę panoramę dziejową od
Masaryka, mędrca i skandalisty, do Havla mędrca i ironisty. A przecież to oni
stanowią najlepszą tradycję Czechosłowacji. Łatwo dostrzec stanowisko ideowe
Krawczyka, który jest zafascynowany Czechosłowacją, całym swym sercem
liberalnego konserwatysty. Bardzo zajmująca lektura. Adam Michnik Andrzej
Krawczyk – specjalista w dziedzinie historii Europy Środkowej i Bałkanów
XIX/XX wieku. Wykładowca historii Europy Środkowej i Historii Prasy Polskiej
na UW i KUL oraz historii Polski na Uniwersytecie Karola w Pradze i
Komenskiego w Bratysławie. Autor ośmiu książek i ponad 150 artykułów, w tym
przetłumaczonej na język czeski biografii Jozefa Tiso. Po 1989 r. urzędnik
państwowy – dyrektor gabinetu ministra Aleksandra Halla w rządzie Tadeusza
Mazowieckiego, dyrektor generalny w Kancelarii Sejmu, doradca premier Hanny
Suchockiej, minister w Kancelarii Prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Dyplomata –
Ambasador w Czechach, na Słowacji oraz w Bośni i Hercegowinie. Przed 1989
rokiem wspólnie z Bronisławem Komorowskim wydawał podziemne pismo „ABC”.