Entropii Maroa Krajaka nie da się opisać, to nie proces fizyczny, a powieść.
Ale czy na pewno powieść? Czy nie oniryczna podróż, w której brzmienie frazy
jest równie ważne, jak jej znaczenie? Osobliwa peregrynacja Buka i Forela to
najbardziej niesamowita rzecz, jaką od dawna trzymaliście w rękach. Odbija się
w niej i nasza Europa Środkowa z jej zapomnianymi historiami z łemkowskiego
pogranicza, i surrealistyczna wyobraźnia Krajaka, która potrafi połączyć
rzadka to sztuka! filmowość pisarskiego kadru z muzycznością słowa. Trudno
uwierzyć, że Krajak zawodowo zajmuje się marketingiem, chyba że przypomnimy
sobie, iż T.S. Eliot pracował w banku. Egzotyczna, wyjątkowa proza zza naszej
południowej granicy jedna z najoryginalniejszych w Europie.
Najnovšia kniha Maroša Krajňaka Už iba prítomnosť sa usiluje vnoriť do nášho
civilizačného kontextu. Poukazuje na večnú sociálnu determináciu naše skutky
sú predurčené konaním predkov, poľudšťovanie vzorcov je naozaj pomalé, občas
dokonca nepravdepodobné. Naivná viera, že človek sa stane zásadne lepším, je
však nevyhnutná vzdať sa jej je neprípustné. V Krajňakovom texte sa postupne
objavujú, alebo iba mihajú viaceré, zdanlivo nezávislé kulisy, postavy a
motívy. Hlavní predstavitelia (manželia Martin a Catalina) sú svedkami
odhaľovania ich vzájomných vzťahov v zmysle banálneho všetko so všetkým
súvisí, prípadne takéto vzťahy sami cielene vytvárajú. Hrajú sa s domnienkami,
fabulujú a kombinujú to s tým, čo sa javí ako skutočnosť. Navrhujú alternatívy
možnej reality, akoby chceli uveriť, že takto ovplyvnia vlastné dedičstvo, ale
aj globálne faktory budúcnosti, že sa vďaka tomu vyhnú nutkavej rezignácii na
svoje prirodzené roly. Text postupne prepája dávne, verejné predvádzanie
opice, súčasnú hybridnú vojnu, záhadného amerického genealóga a jeho rukopis,
galeristku ako organizátorku provokatívnej výstavy HOW NO?, kostičku nájdenú v
kufri, drogy, virtuálne meny, vraždu pradeda, úradníčku z katastra a jej
dcéru. Všetko so všetkým súvisí, a ak by sa to tak na prvý pohľad nezdalo,
odhalia to Martin a Catalina. Maroš Krajňak (1972) je autorom piatich kníh.
Debutoval v roku 2011 novelou Carpathia, na ktorú nadviazal novelami Entropia
(2012) a Informácia (2013). V roku 2016 vydal prózu Pogodowitz. Jeho diela
boli preložené do poľštiny, maďarčiny a češtiny.
Vo svojej najnovšej knihe sa autor, trojnásobný finalista ceny Anasoft litera, presúva zo špecifického východoeurópskeho regiónu a konfrontuje marginálne, prevažne zaostalé časti Slovenska s civilizačne vyspelým, "veľkým" svetom. Prelínajúc rôzne časové roviny, ale tiež (sur)realitu s virtualitou, Krajňak opäť presvedčivo dokazuje, že nikto (ani predstaviteľ cirkvi) a v nijakom čase a priestore nie je bez viny.
Len svojím spôsobom patologický jedinec totiž môže v mene dobra ničiť zlo a myslieť si, že zmení ohlúpnutú masu. Z Krajňakovej prózy sa ozýva naliehavý, až mrazivý výkrik obete, ktorá je potenciálnym "synom Satana" podobne ako jej prenasledovateľ či manipulátor... Maroš Krajňak je autor prozaických kníh Carpathia (2011), Entropia (2012) a Informácia (2013), trojnásobný finalista ceny Anasoft litera.
Historia dwóch młodych mężczyzn, którzy po opuszczeniu rodzinnego miejsca
próbują znaleźć się w świecie pozbawionym perspektyw. Fedo studiuje w stolicy
i zaczyna pracę w międzynarodowej korporacji. Staje się trybikiem w świecie
współczesnego, cywilizowanego niewolnictwa. Jego przyjaciel, Vakso, kręci się
w błędnym kole zmiennych wyjazdów do Niemiec, USA i na Ukrainę. Odskocznią od
pozbawiającego złudzeń życia jest wędrówka w poszukiwaniu magii Floryńskiej
monarchii fikcyjnej nazwy ziem ruskich z tradycyjną osadą na pograniczu
Słowacji, Polski i Ukrainy, luźno nawiązującej do nieudanej próby rusińskich
Łemków o ogłoszenie tak zwanej Republiki floryńskiej. Zamykająca trylogię
łemkowską Informacja opowiada o czymś tylko pozornie banalnym: życie jest
ciągłym poszukiwaniem i ucieczką, ale bez względu na jej kierunek staje się
utopią. Zupełnie jak floryńska monarchia, po której ostatnim symbolicznym
tańcu, wraz ze śmiercią stryja Michała, umiera pewien świat.
Počas čítania knihy Carpathia sa stanete súčasťou putovania rusínskym krajom. Vstúpite do krajiny a lokalít nielen na území Slovenska, ale aj v poľskej Lemkovine, Podkarpatskej Rusi, prípadne sa ocitnete v „emigrantskom" prostredí Bratislavy a USA. V jednotlivých kapitolách stretnete Andrija Pysanskyja, Andyho Warhola, Gottharda Heinriciho a množstvo ďalších reálnych či vymyslených postáv, ktoré sú prepojené s týmto geopriestorom.
